Неверный логин или пароль
или войдите через:
×
На ваш почтовый ящик отправлены инструкции по восстановлению пароля
x
Новое на buxgalter.uz Как срочно нужно реализовать немаркированные прохладительные напитки ЭТТН для авто, приобретенных в лизин Как не-финансисту разобраться в финансах… не учась Как учитывать списание ГСМ – Buxgalter Pro Как учитывать списание ГСМ – Buxgalter Pro

Тарафлар учун бу ортиқча расмиятчилик бўлса, шартномада юрист визаси керакми?

24.02.2017

Ушбу материалда хўжалик шартномаларининг қонунчиликка мувофиқлиги юзасидан текширувлар ўтказиш тартибини такомиллаштириш бўйича экспертларимизнинг таклифлари ҳақида сўз боради.

“Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқуқий базаси тўғрисида”ги Қонунга шартнома бўйича юридик хизмат ёки жалб этилган адвокатларнинг хулосасини олиш ихтиёрийлиги кўзда тутилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритилганидан кейин қонунчиликда коллизия юзага келди.  

 

Инчунун, қатор ҳолатларда қонуности ҳужжатларида хўжалик шартномалари тузишда аввалгидек хўжалик юритувчи субъект юридик хизматининг ёки жалб этилган адвокатларнинг хулосаси мажбурийлиги назарда тутилади.

 

Ўзбекистон Республикаси Ташқи иқтисодий алоқалар, инвестициялар ва савдо вазирлигида Ўзбекистон Республикаси хўжалик субъектлари томонидан тузиладиган экспорт контрактлари (шартнома ва битимлар)ни рўйхатга олиш ва импорт контрактлари (шартнома ва битимлар)ни экспертизадан ўтказиш тартиби тўғрисидаги низом (рўйхат рақами 1588, 2006 йил 3 июль)нинг 4 ва 5-бандларига биноан экспорт контрактларини рўйхатга олиш  ва импорт контрактларини экспертизадан ўтказиш ТИАИСВ томонидан шартнома суммаси ЭКИҲнинг 200 баробаридан ортиқ бўлса, унинг қонунчиликка мувофиқлигини текшириш бўйича юридик хулоса бўлган тақдирда амалга оширилади.

 

Ушбу норма ўзига нисбатан юқори юридик кучга эга бўлган қонун ҳужжатига зиддир.

 

Бундан ташқари, юридик хизмат ёки жалб этилган адвокатлар визаси бўлиши мажбурийлиги талаби кичик бизнес субъектлари, шу жумладан, якка тартибдаги тадбиркорлар ўртасидаги шартномаларга ҳам татбиқ этилади. Бундай шартномалар, қоидага кўра, унча катта бўлмаган суммаларга тузилади, уларни текшириш учун профессионал юристларни жалб этиш қўшимча харажатларга сабаб бўлади. Бу баъзан қонуннинг бундай нормаси иқтисодий жиҳатдан қанчалик  мақсадга мувофиқлиги ҳақидаги саволнинг кўндаланг бўлишига сабаб бўлади.

 

Қолаверса, банклар ҳуқуқий экспертизадан ўтказилмаган шартнома бўйича пулларни ўтказишга камдан-кам ҳолатда рад жавобини беришади. Шу билан бирга уни ўтказиш тўғрисидаги талабни эътиборсиз қолдирганлик учун жавобгарлик ҳам назарда тутилмаган. Бу ҳам амалиётда муҳокама қилинаётган нормага нисбатан фақат расмиятчилик юзасидан муносабат мавжудлигидан далолат беради.

 

Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда, шунингдек бир хил ҳуқуқни қўллаш амалиётини шакллантириш ва коллизияларни бартараф этиш мақсадида ”Ҳўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқуқий базаси тўғрисида”ги Қонуннинг 21-бандини қуйидаги таҳрирда баён этиш мақсадга мувофиқ туюлади:

 

“Хўжалик шартномаларини тузишга тайёрлаш жараёнида хўжалик юритувчи субъектларнинг юридик хизмати ёки жалб этилган адвокатлар томонидан қонун ҳужжатларига мувофиқлиги юзасидан текшириб кўрилиши мумкин. Хўжалик шартномаси лойиҳаси қонун ҳужжатларига мувофиқ бўлган тақдирда масъул юрисконсульт ва юридик хизмат бошлиғи (штатда фақат битта юрисконсульт бўлса, фақат юрисконсульт) ёки адвокат томонидан тарафларнинг ихтиёрига кўра хўжалик шартномасига виза қўйилади ёки у бўйича юридик хулоса берилади.

 

Хўжалик шартномалари тузишда хўжалик юритувчи субъектлар юридик хизматининг ёки жалб этилган адвокатларнинг виза ва (ёки) юридик хулосасини мажбурий олиш ҳолатлари қонунчиликда кўзда тутилиши мумкин.

  

Юридик хулосада, қоидага кўра, қуйидагилар кўрсатилади: 

 

 хўжалик шартномасида кўрсатилган муносабатлар қайси қонун ҳужжатлари билан тартибга солиниши; 

 

хўжалик шартномаси шартларининг қонун ҳужжатлари талабларига мувофиқлиги; 

 

тарафларнинг жавобгарлик чораси ва низоларни ҳал этиш тартиби қонун ҳужжатлари талабларига мувофиқлиги.

 

Олег Заманов, Самир Латипов,
экспертларимиз.