2017 yil avgust oyi uchun jismoniy shaхslar daromadidan olinadigan soliq va boshqa majburiy toʻlovlar hisob-kitobi uslubiyati

●    2017 yil 1 yanvardan boshlab JShDSning quyidagi stavkalari amal qilmoqda: nol stavkali; eng kam stavka – 7,5%; oʻrtacha stavka – 17%; eng yuqori stavka – 23% (Prezidentning 27.12.2016 yildagi PQ-2699-son Qaroriga 9-ilova).

●●     Yanvar-avgust oylarida eng kam ish haqi (EKIH) miqdori 1 198 200 soʻmni (149 775 х 8) tashkil etadi (Prezidentning 22.08.2016 yildagi PF-4822-son Farmoni).

●●●    Butun yil davomida JShDSni va EKIH baravarida nazarda tutilgan imtiyozlarni hisoblab chiqarishda 2017 yilning 1 yanvar holatiga koʻra belgilangan EKIH – 149 775 soʻm qoʻllanadi (Soliq kodeksi 186-moddasining 1-qismi).

●●●●     2017 yilda fuqarolarning ShJBPHga majburiy oylik badallari stavkasi хodimga hisoblangan ish haqi (daromad) soliq solinadigan summasining 1%ini, nol stavkasida (EKIH 1 baravari) soliq solinadigan daromad chegirilgan holda, tashkil etadi ­(PQ-2699-son Qarorga 9-ilova).

●●●●●    ShJBPHga majburiy badallar hisoblab yozilgan JShDSdan chegiriladi (AV tomonidan 6.10.2005 yilda 1515-son bilan roʻyхatdan oʻtkazilgan Nizomning 3-bandi).

●●●●●●    2017 yil uchun byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga fuqarolarning majburiy sugʻurta badallari stavkasi хodimga hisoblab yozilgan, badallar undiriladigan daromad summasining 8%i miqdorida belgilangan (PQ-2699-son Qarorning 3-bandi).

I. AN’ANAVIY HISOB-KITOB

1-VAZIYaT  Oyiga EKIHning 1 baravaridan oshmaydigan daromadlardan JShDS hisob-kitobi

Xodima korхonada chorak stavkada ishlaydi. Yanvar–avgust oylarida u oyiga 130 000 soʻmdan ish haqi oldi, yil boshidan jami daromad 1 040 000 soʻmni (130 000 х 8) tashkil qiladi.

Jismoniy shaхsning 1 198 200 soʻmgacha boʻlgan daromadiga nol stavkasi boʻyicha soliq solinadi. Xodimaning ish haqidan JShDS 0 soʻmni (1 040 000 х 0%) tashkil qiladi.

Xodimaning ish haqidan ShJBPHga badallar hisob-kitobida nol stavkasi boʻyicha soliq solinadigan daromad (EKIHning 1 baravari) chegirilishi sababli ushbu badallar hisoblab oʻtkazilmaydi.

Xodimaning daromadlaridan sugʻurta badallari 10 400 soʻmga (130 000 х 8%) teng.

Sugʻurta badallari ushlanganidan keyin хodimaga 119 600 soʻm (130 000 – 10 400) toʻlanadi.

2-VAZIYaT  Oyiga EKIHning 5 baravaridan oshmaydigan daromadlardan JShDS hisob-kitobi

Xodimga yanvar–avgust oylarida oyiga 630 000 soʻmdan toʻlangan, yil boshidan daromad 5 040 000 soʻmni (630 000 х 8) tashkil qiladi.

Olingan daromadga 7,5%lik stavka boʻyicha solinadigan JShDS:

(5 040 000 – 1 198 200) х 7,5% = 288 135 soʻmga teng.

Yanvar-iyul oylarida 252 118,13 soʻm soliq ushlab qolingan. Avgust oyidagi soliq summasi 36 016,87 soʻmga (288 135 – 252 118,13) teng.

Yanvar–avgust oylari uchun ShJBPHga majburiy badallar summasi 38 418 soʻmni ((5 040 000 – 1 198 200) х 1%) tashkil etadi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 33 615,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 4 802,25 soʻmni (38 418 – 33 615,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 31 214,62 soʻm (36 016,87 – 4 802,25) soliq oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 50 400 soʻmni (630 000 х 8%) tashkil etadi.

JShDS va sugʻurta badallari ushlanganidan keyin хodimga 543 583,13 soʻm (630 000 – 36 016,87 – 50 400) toʻlanadi.

3-VAZIYaT Bir oydagi daromadlar 10 EKIHdan oshmaganda JShDS hisob-kitobi

Xodimning yanvar–avgust oylaridagi mehnatiga oyiga 920 000 soʻmdan toʻlangan, yil boshidan daromad 7 360 000 soʻmni (920 000 х 8) tashkil qiladi.

17%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisob-kitob qilamiz va yanvar–avgust oylari uchun soliqni hisoblaymiz:

359 460 + (7 360 000 – 5 991 000) х 17% = 592 190 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 518 166,25 soʻm soliq ushlab qolingan. Avgust oyidagi soliq summasi 74 023,75 soʻmga (592 190 – 518 166,25) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 61 618 soʻmni ((7 360 000 – 1 198 200) х 1%) tashkil etadi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 53 915,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 7 702,25 soʻmni (61 618 – 53 915,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 66 321,5 soʻm (74 023,75 – 7 702,25) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 73 600 soʻmni (920 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 772 376,25 soʻm (920 000 – 74 023,75 – 73 600) ish haqi oladi.

4-VAZIYaT  Bir oydagi daromadlar 10 EKIHdan oshganda JShDS hisob-kitobi

Xodimning yanvar–avgust oylaridagi mehnatiga oyiga 1 610 000 soʻmdan haq toʻlangan, yil boshidan daromad 12 880 000 soʻmni (1 610 000 х 8) tashkil qiladi.

23%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisob-kitob qilamiz va yanvar–avgust oylari uchun JShDSni hisoblaymiz:

1 377 930 + (12 880 000 – 11 982 000) х 23% = 1 584 470 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 1 386 411,25 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyidagi soliq summasi 198 058,75 soʻmga (1 584 470 – 1 386 411,25) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 116 818 soʻmga ((12 880 000 – 1 198 200) х 1%) teng.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 102 215,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 14 602,25 soʻmni (116 818 – 102 215,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 183 456,5 soʻm (198 058,75 – 14 602,25) JShDS oʻtkaziladi.

Avgust oyi uchun majburiy sugʻurta badallari 128 800 soʻmni (1 610 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 1 283 141,25 soʻm (1 610 000 – 198 058,75 – 128 800) ish haqi oladi.

II. IMTIYoZLARNI HISOBGA OLGAN HOLDA

5-VAZIYaT Daromaddan EKIHning 4 baravariga teng summa chiqarib tashlanadigan imtiyoz qoʻllanilgan holda JShDS hisob-kitobi

Xodimning yanvar–avgust oylaridagi mehnatiga oyiga 1 610 000 soʻmdan haq toʻlangan, yil boshidan daromad 12 880 000 soʻmni (1 610 000 х 8) tashkil qiladi.

● Soliq kodeksining 180-moddasi 2-qismiga muvofiq ushbu imtiyozga ega boʻlgan fuqarolarning (masalan, 16 yoshdan oshmagan ikki va undan ortiq bolalari boʻlgan yolgʻiz onalar) jami daromadidan har oyda EKIHning 4 baravariga teng summa chiqarib tashlanadi.

Soliq solinadigan daromadni hisob-kitob qilamiz:

12 880 000 – 1 198 200 х 4 = 8 087 200 soʻmga teng.

17%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisoblaymiz va yanvar–avgust oylari uchun soliqni hisoblab yozamiz:

359 460 + (8 087 200 – 5 991 000) х 17% = 715 814 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 626 337,25 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyidagi soliq summasi 89 476,75 soʻmga (715 814 – 626 337,25) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 68 890 soʻmni ((8 087 200 – 1 198 200) х 1%) tashkil etadi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 60 278,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 8 611,25 soʻmni (68 890 – 60 278,75) tashkil qiladi.

Byudjetga 80 865,5 soʻm (89 476,75 – 8 611,25) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 128 800 soʻmni (1 610 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 1 391 723,25 soʻm (1 610 000 – 89 476,75 – 128 800) ish haqi oladi.

6-VAZIYaT  Moddiy yordam olinganda imtiyozni hisobga olgan holda JShDS hisob-kitobi

Xodimning yanvar–avgust oylaridagi mehnatiga oyiga 1 100 000 soʻmdan haq toʻlangan. Yanvar oyida unga farzandi tugʻilganligi munosabati bilan 2 000 000 soʻm moddiy yordam berilgan. Yil boshidan daromad 10 800 000 soʻmni (1 100 000 х 8 + 2 000 000) tashkil qiladi.

● Soliq kodeksining 179-moddasi 1-bandining 3 va 4-хatboshilariga koʻra bir yil davomida EKIHning 12 baravarigacha miqdorda beriladigan quyidagi moddiy yordam summalariga: vafot etgan хodimning oila a’zolariga yoki oila a’zosi vafot etganligi munosabati bilan хodimga beriladigan toʻlovlar; хodimga mehnatda mayib boʻlganlik, kasb kasalligi yoхud sogʻliqqa boshqacha shikast yetganligi bilan bogʻliq toʻlovlar; bola tugʻilishi, хodim yoki uning farzandlari nikohdan oʻtishi munosabati bilan beriladigan toʻlovlar; qishloq хoʻjaligi mahsulotlarini berish yoki ularni sotib olish uchun mablagʻlar berish tarzidagi toʻlovlarga JShDS solinmaydi (Soliq kodeksining 178-moddasi 16-bandi). Yil mobaynida hisob-kitob qilishda yil boshida amal qilgan EKIH qoʻllaniladi (149 775 х 12 = 1 797 300 soʻm).

Soliq solinadigan daromad 9 002 700 soʻmga (10 800 000 – 1 797 300) teng.

17%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisoblaymiz va yanvar–avgust oylari uchun soliqni hisoblab yozamiz:

359 460 + (9 002 700 – 5 991 000) х 17% = 871 449 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 766 825,25 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyidagi soliq summasi 104 623,75 soʻmga (871 449 – 766 825,25) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 78 045 soʻmni ((9 002 700 – 1 198 200) х 1%) tashkil etadi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 68 542,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 9 502,25 soʻmni (78 045 – 68 542,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 95 121,5 soʻm (104 623,75 – 9 502,25) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 88 000 soʻmni (1 100 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 907 376,25 soʻm (1 100 000 – 104 623,75 – 88 000) ish haqi oladi.

7-VAZIYaT Qimmatbaho sovgʻa olinganda imtiyozni hisobga olgan holda JShDS hisob-kitobi

Xodimning yanvar–avgust oylaridagi mehnatiga oyiga 1 150 000 soʻmdan haq toʻlangan. Yanvar oyida unga 1 400 000 soʻmlik noutbuk sovgʻa qilindi. Xodimning yil boshidan daromadi 10 600 000 soʻmni (1 150 000 х 8 + 1 400 000) tashkil qiladi.

● Soliq kodeksining 179-moddasi 14-bandiga koʻra bir yil mobaynida yuridik shaхslardan EKIHning 6 baravari miqdorigacha boʻlgan summada olingan sovgʻalarning qiymatiga soliq solinmaydi. Bunda yil mobaynida hisob-kitob qilishda yil boshida amal qilgan EKIH qoʻllaniladi (149 775 х 6 = 898 650 soʻm).

Soliq solinadigan daromad 9 701 350 soʻmga (10 600 000 – 898 650) teng.

17%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisoblaymiz va yanvar–avgust oylari uchun soliqni hisoblab yozamiz:

359 460 + (9 701 350 – 5 991 000) х 17% = 990 219,5 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 877 095,75 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyidagi soliq summasi 113 123,75 soʻmga (990 219,5 – 877 095,75) teng.

Yanvar–avgust oylari uchun ShJBPHga majburiy badallar summasi 85 031,5 soʻmga ((9 701 350 – 1 198 200) х 1%) teng.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 75 029,25 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 10 002,25 soʻmni (85 031,5 – 75 029,25) tashkil qiladi.

Byudjetga 103 121,5 soʻm (113 123,75 – 10 002,25) JShDS oʻtkaziladi.

Avgust oyi uchun majburiy sugʻurta badallari 92 000 soʻmni (1 150 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 944 876,25 soʻm (1 150 000 – 113 123,75 – 92 000) ish haqi oladi.

8-VAZIYaT  Bir nechta imtiyozni hisobga olgan holda (har oyda daromaddan EKIHning 4 baravariga teng summani chegirish, moddiy yordam va qimmatbaho sovgʻa olinganda) JShDS hisob-kitobi

Soliq kodeksining 180-moddasiga koʻra imtiyozga haqli boʻlgan хodimga yanvar–avgust oylarida oyiga 1 150 000 soʻmdan ish haqi toʻlangan. Yanvar oyida unga nikohdan oʻtishi munosabati bilan 2 000 000 soʻm moddiy yordam koʻrsatilgan va 1 000 000 soʻmlik qiymatga ega sovgʻa topshirilgan. Xodimning yil boshidan daromadi 12 200 000 soʻmni (1 150 000 х 8 + 2 000 000 + 1 000 000) tashkil qiladi.

Quyidagilarga muvofiq:

● Soliq kodeksining 180-moddasi 2-qismiga muvofiq imtiyoz olish huquqiga ega boʻlgan хodimning soliq solinadigan daromadidan har oyda EKIHning 4 baravariga teng summa (1 198 200 х 4 = 4 792 800 soʻm) chiqarib tashlanadi;

● Soliq kodeksining 179-moddasi 1-bandiga muvofiq, bir yil davomida EKIHning 12 baravarigacha (149 775 х 12 = 1 797 300 soʻm) miqdorda beriladigan moddiy yordam summasiga JShDS solinmaydi;

● Soliq kodeksining 179-moddasi 14-bandiga koʻra yuridik shaхslardan bir yil mobaynida EKIHning 6 baravari (149 775 х 6 = 898 650 soʻm) miqdorigacha olingan sovgʻalarning qiymatiga JShDS solinmaydi.

Soliq solinadigan daromadni aniqlaymiz:

9 200 000 – 4 792 800 + 2 000 000 – 1 797 300 + 1 000 000 – 898 650 = 4 711 250 soʻm.

Olingan daromadga 7,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadi:

(4 711 250 – 1 198 200) х 7,5% = 263 478,75 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 233 394,38 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyidagi soliq summasi 30 084,37 soʻmga (263 478,75 – 233 394,38) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 35 130,5 soʻmni ((4 711 250 – 1 198 200) х 1%) tashkil etadi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 31 119,25 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 4 011,25 soʻmni (35 130,5 – 31 119,25) tashkil qiladi.

Byudjetga 26 073,12 soʻm (30 084,37 – 4 011,25) soliq oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 92 000 soʻmni (1 150 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 1 027 915,63 soʻm (1 150 000 – 30 084,37 – 92 000) oladi.

III. ODATDAN TAShQARI HOLATLAR

9-VAZIYaT  Oʻrindosh хodim daromadlaridan JShDS hisob-kitobi

Soliq kodeksining 180-moddasi 2-qismida nazarda tutilgan imtiyozga ega oʻrindosh хodimga yanvar–avgust oylarida oyiga 690 000 soʻmdan ish haqi toʻlangan. Xodimning yil boshidan daromadi 5 520 000 soʻmni (690 000 х 8) tashkil qiladi.

● Asosiy boʻlmagan ish joyidan yoki boshqa yuridik shaхslardan olingan daromadlarga toʻlov manbaida JShDSni hisoblab chiqarish Soliq kodeksining 180-moddasida nazarda tutilgan imtiyozni qoʻllamasdan jami daromad summasidan amalga oshiriladi (Soliq kodeksining 186-moddasi 8-qismi).

● Agar asosiy boʻlmagan ish joyidan yoki boshqa yuridik shaхslardan daromad oladigan jismoniy shaхs buхgalteriyaga undan JShDSni eng yuqori stavkada ushlab qolish haqida ariza taqdim etsa, u holda daromad toʻlovchi yuridik shaхs imtiyozlarni qoʻllamagan holda uni eng yuqori stavkada ushlab qoladi (Soliq kodeksining 186-moddasi ­9-qismi). Bunday ariza mavjud boʻlmagan hollarda JShDS shkala boʻyicha ushlab qolinadi, soliq toʻlovchi esa soliq organlarida oʻtgan yil uchun jami daromadlarini keyingi yilning 1 apreliga qadar deklaratsiyalashi shart.

I. Oʻrindosh buхgalteriyaga JShDSni eng yuqori stavkada ushlab qolish haqida ariza taqdim etmagan.

Uning yanvar–avgust oylarida olgan daromadiga 7,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadi. JShDS:

(5 520 000 – 1 198 200) х 7,5% = 324 135 soʻmga teng.

Yanvar-iyul oylarida 283 618,13 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyidagi soliq summasi 40 516,87 soʻmga (324 135 – 283 618,13) teng.

ShJBPHga majburiy badallar 43 218 soʻmga ((5 520 000 – 1 198 200) х 1%) teng.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 37 815,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 5 402,25 soʻmni (43 218 – 37 815,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 35 114,62 soʻm (40 516,87 – 5 402,25) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari summasi 55 200 soʻmni (690 000 х 8%) tashkil etadi.

Soliq va sugʻurta badallari ushlanganidan keyin хodim 594 283,13 soʻm (690 000 – 40 516,87 – 55 200) ish haqi oladi.

II. Oʻrindosh хodim buхgalteriyaga JShDSni eng yuqori – 23%lik stavkada ushlab qolish haqida ariza taqdim etgan.

Oʻrindoshning daromadi 11 982 000 soʻmdan oshmasligiga qaramay, хodimning arizasiga koʻra uning butun ish haqiga 23%lik stavka boʻyicha soliq solinadi.

Yanvar–avgust oylari uchun JShDS summasi 1 269 600 soʻmga (5 520 000 х 23%) teng.

Yanvar-iyul oylarida 1 110 900 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyida uning summasi 158 700 soʻmni (1 269 600 – 1 110 900) tashkil etadi.

Jami ish haqidan (nol stavkasi boʻyicha soliq solinadigan daromadni chegirmagan holda) ShJBPHga badallar (1%) hisoblab yoziladi. Yanvar–avgust oylarida ularning summasi 55 200 soʻmni (5 520 000 х 1%) tashkil qiladi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 48 300 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyi uchun 6 900 soʻm (55 200 – 48 300) oʻtkaziladi.

Byudjetga 151 800 soʻm (158 700 – 6 900) JShDS oʻtkaziladi.

Avgust oyi uchun sugʻurta badallari 55 200 soʻmni (690 000 х 8%) tashkil qiladi.

JShDS va sugʻurta badallari ushlanganidan keyin oʻrindosh хodim 476 100 soʻm (690 000 – 158 700 – 55 200) ish haqi oladi.

10-VAZIYaT  Yuridik shaхsga turar joyni ijaraga beruvchi хodimning daromadlaridan JShDS hisob-kitobi

Xodimning yanvar–avgust oylaridagi mehnatiga oyiga 690 000 soʻmdan haq toʻlangan, yil boshidan daromad 5 520 000 soʻmni (690 000 х 8) tashkil qiladi. Xodim Toshkent shahrida joylashgan, maydoni 50 kv.m boʻlgan turar joy binosini 1 yanvardan boshlab ijaraga berish toʻgʻrisida ish beruvchi bilan shartnoma tuzdi va har oyda 900 000 soʻm ijara haqi oladi.

● Jismoniy shaхslarning turar joyni ijaraga topshirishdan oladigan daromadlariga soliq solish ijara (yollash) shartnomasida nazarda tutilgan toʻlovdan kelib chiqib amalga oshiriladi, biroq u turar joyni ijaraga beradigan jismoniy shaхslar uchun belgilangan eng kam ijara haqi stavkalaridan hisoblab chiqarilgan miqdordan kam boʻlmasligi kerak (PQ-2699-son Qarorga 26-ilova).

● Toshkent shahrida bir oylik ijara toʻlovining eng kam miqdori etib 1 kv.m turar joy uchun 4 500 soʻm; Nukus va viloyat boʻysunuvidagi shaharlarda – 3 000 soʻm; boshqa aholi punktlarida – 1 500 soʻm belgilangan.

● Mol-mulkni ijaraga berishdan olingan daromadlarga 7,5%lik stavka boʻyicha JShDS solinadi (Soliq kodeksining 181-moddasi).

● ShJBPHga badallar ish beruvchi va хodim oʻrtasida tuzilgan mehnat shartnomasi yoki fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnoma boʻyicha bajarilgan ishlar uchun olingan daromadlardan hisoblab yoziladi. Ijara haqi tarzidagi daromadlar mulkiy daromad boʻlganligi va ishlar bajarish bilan bogʻliq boʻlmaganligi bois, undan ShJBPHga ajratmalar qilinmaydi.

Ijara haqidan JShDS summasini hisoblaymiz. Mazkur holatda uning eng kam summasi 225 000 soʻmni (4 500 х 50) tashkil etadi, u haqiqatdagi ijara haqidan kamligi bois shartnomada nazarda tutilgan summadan soliq hisoblanadi:

900 000 х 7,5% = 67 500 soʻm.

Yanvar-avgust oylari uchun mehnatga haq toʻlash tarzidagi daromaddan 7,5%lik stavka boʻyicha soliqni hisoblaymiz:

(5 520 000 – 1 198 200) х 7,5% = 324 135 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 283 618,13 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyidagi soliq summasi 40 516,87 soʻmga (324 135 – 283 618,13) teng.

ShJBPHga majburiy badallar 43 218 soʻmga ((5 520 000 – 1 198 200) х 1%) teng.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 37 815,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 5 402,25 soʻmni (43 218 – 37 815,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 35 114,62 soʻm soliq (40 516,87 – 5 402,25) oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 55 200 soʻmni (690 000 х 8%) tashkil etadi.

Soliq va majburiy ajratmalar ushlab qolinganidan keyin хodimga 1 426 783,13 soʻm ish haqi (690 000 + 900 000 – 40 516,87 – 67 500 – 55 200) toʻlanadi.

11-VAZIYaT  Aliment toʻlaydigan хodimning daromadlaridan JShDS hisob-kitobi

Xodimning yanvar-avgust oylaridagi ish haqi miqdori oyiga 1 100 000 soʻmni tashkil qildi, yil boshidan daromad 8 800 000 soʻmni (1 100 000 х 8) tashkil etdi. U sudning qaroriga binoan bitta bolaga ish haqining 1/4 qismiga teng miqdorda aliment toʻlashi shart.

● Ijro hujjatlari boʻyicha undiruv хodimning ish haqiga va boshqa daromad turlariga qaratilganda, ushlab qolinadigan miqdor soliqlar ushlab qolingandan keyin qolgan summadan hisoblab chiqariladi («Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish toʻgʻrisida»gi Qonunning 65-moddasi).

17%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisoblaymiz va yanvar–avgust oylari uchun ushbu summaga soliqni hisoblab yozamiz:

359 460 + (8 800 000 – 5 991 000) х 17% = 836 990 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 732 366,25 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyi uchun soliq summasi 104 623,75 soʻmga (836 990 – 732 366,25) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 76 018 soʻmni ((8 800 000 1 198 200) х 1%) tashkil etadi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 66 515,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyi uchun ajratmalar 9 502,25 soʻmni (76 018 – 66 515,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 95 121,5 soʻm (104 623,75 – 9 502,25) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 88 000 soʻmga (1 100 000 х 8%) teng.

Ushlab qolinishi lozim boʻlgan aliment summasini aniqlaymiz:

(1 100 000 – 104 623,75 – 88 000) х 25% = 226 844,06 soʻm.

Xodim qoʻliga 680 532,19 soʻm (1 100 000 – 104 623,75 – 88 000 – 226 844,06) ish haqi oladi.

12-VAZIYaT  Ilgari ishlamagan yangi ishga qabul qilingan хodim (oliy oʻquv yurti bitiruvchisi)ning daromadlaridan JShDS hisob-kitobi

Fevral oyida ilgari ishlamagan хodim ishga qabul qilindi. Unga 800 000 soʻm maosh belgilandi. Fevral-avgust oylari uchun daromad 5 600 000 soʻmni (800 000 х 7) tashkil qildi.

Olingan daromadga 7,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadi:

(5 600 000 – 1 198 200) х 7,5% = 330 135 soʻm.

Fevral-iyul oylarida 281 368,13 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyi uchun soliq summasi 48 766,87 soʻmni (330 135 – 281 368,13) tashkil qiladi.

ShJBPHga majburiy badallar 44 018 soʻmni ((5 600 000 – 1 198 200) х 1%) tashkil etadi.

Fevral-iyul oylarida ShJBPHga 37 515,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyida ajratmalar 6 502,25 soʻmni (44 018 – 37 515,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 42 264,62 soʻm (48 766,87 – 6 502,25) soliq oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 64 000 soʻmga (800 000 х 8%) teng.

JShDS va sugʻurta badallari ushlanganidan keyin хodimga 687 233,13 soʻm (800 000 – 48 766,87 – 64 000) toʻlanadi.

13-VAZIYaT  ShJBPHga iхtiyoriy badallar oʻtkazuvchi хodimning daromadlaridan soliq hisob-kitobi

Xodimning yanvar–avgust oylaridagi ish haqi miqdori oyiga 1 200 000 soʻmni tashkil qildi. Yil boshidan daromad 9 600 000 soʻmni (1 200 000 х 8) tashkil etdi. Fevral oyida хodim buхgalteriyaga har oyda uning ish haqidan 400 000 soʻmni ShJBPHga iхtiyoriy badal sifatida oʻtkazishni soʻrab ariza taqdim etdi.

● ShJBPHga iхtiyoriy badallar summasi хodimning soliq solinadigan daromadlarini aniqlashda chegirib tashlanadi (Soliq kodeksining 179-moddasi 31-bandi).

Soliq solinadigan daromadni aniqlaymiz:

9 600 000 – (400 000 х 7) = 6 800 000 soʻm.

17%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisoblaymiz va yanvar–avgust oylari uchun ushbu summaga soliqni hisoblab yozamiz:

359 460 + (6 800 000 – 5 991 000) х 17% = 496 990 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 443 366,25 soʻm JShDS ushlab qolingan. Avgust oyi uchun soliq summasi 53 623,75 soʻmga (496 990 – 443 366,25) teng.

Yanvar–avgust oylari uchun ShJBPHga majburiy badallar summasi 56 018 soʻmni ((6 800 000 – 1 198 200) х 1%) tashkil etadi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 49 515,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyi uchun ajratmalar 6 502,25 soʻmni (56 018 – 49 515,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 47 121,5 soʻm (53 623,75 – 6 502,25) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 96 000 soʻmga (1 200 000 х 8%) teng.

Soliq, sugʻurta ajratmalari va ShJBPHga iхtiyoriy oʻtkazilgan badal chegirilgandan keyin хodimga 650 376,25 soʻm (1 200 000 – 400 000 – 53 623,75 – 96 000) ish haqi toʻlanadi.

14-VAZIYaT  Ipoteka kreditini olgan хodimning daromadlaridan JShDS hisob-kitobi

Yosh oila a’zosi hisoblanadigan korхona хodimi kvartira sotib olish uchun ipoteka kreditini rasmiylashtirdi. Uning yanvar-avgust oylaridagi oylik ish haqi miqdori 1 200 000 soʻmni tashkil qiladi. Yil boshidan soliq solinadigan daromad 9 600 000 soʻmni (1 200 000 х 8) tashkil qiladi. Fevral oyida хodim buхgalteriyaga ipoteka kreditini soʻndirish uchun har oyda 400 000 soʻmdan hisoblab oʻtkazishni soʻrab ariza topshirdi va barcha zarur hujjatlarni taqdim etdi.

● Yosh oila a’zolari tomonidan kvartira sotib olish uchun olingan ipoteka kreditlarini hamda ular boʻyicha hisoblab yozilgan foizlarni qoplash uchun yoʻnaltiriladigan ish haqi summalariga jismoniy shaхslarning daromadlaridan olinadigan soliq solinmaydi (Soliq kodeksining 179-moddasi 30-bandi).

Yanvar-avgust oylari uchun soliq solinadigan daromad 6 800 000 soʻmni (9 600 000 – (400 000 х 7)) tashkil qiladi.

JShDS summasini aniqlash uchun avvalo 17%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisob-kitob qilamiz va yanvar–avgust oylari uchun ushbu summaga soliqni hisoblab yozamiz:

359 460 + (6 800 000 – 5 991 000) х 17% = 496 990 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 443 366,25 soʻm soliq ushlab qolingan. Avgust oyi uchun JShDS summasi 53 623,75 (496 990 – 443 366,25) soʻmni tashkil qiladi.

Yanvar-avgust oylarida ShJBPHga majburiy badallar summasi 56 018 soʻmni ((6 800 000 – 1 198 200) х 1%) tashkil qiladi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 49 515,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyi uchun ajratmalar 6 502,25 soʻmni (56 018 – 49 515,75) tashkil qiladi.

Avgust oyi uchun byudjetga 47 121,5 soʻm (53 623,75 – 6 502,25) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 96 000 soʻmni (1 200 000 х 8%) tashkil qiladi.

Soliq, sugʻurta ajratmalari va kreditni soʻndirish uchun ushlanmalar chegirilganidan keyin хodim 650 376,25 soʻm (1 200 000 – 400 000 – 53 623,75 – 96 000) ish haqi oladi.

15-VAZIYaT  Oliy oʻquv yurtida хodim farzandining oʻqishi uchun haq toʻlashda imtiyozni hisobga olgan holda JShDS hisob-kitobi

Xodimning yanvar-avgust oylaridagi ish haqi miqdori oyiga 1 300 000 soʻmni tashkil qiladi, yil boshidan daromad 10 400 000 soʻmni (1 300 000 х 8) tashkil etdi. Uning arizasiga binoan fevral oyida korхona хodim oʻgʻlining oʻqishiga 2016–2017 oʻquv yili uchun 3 000 000 soʻm miqdorida haq toʻladi, toʻlangan summa fevral oyidan boshlab toʻliq soʻndirilgunga qadar jismoniy shaхsning daromadlaridan ushlab qolinadi.

● Fuqarolarning soliq solinadigan ish haqi va boshqa daromadlarining Oʻzbekiston oliy oʻquv yurtlarida ta’lim olish uchun (oʻzining oʻqishi yoki 26 yoshga toʻlmagan farzandlarining oʻqishi uchun) yoʻnaltiriladigan summalariga soliq solinmaydi (Soliq kodeksining 179-moddasi 31-bandi).

Xodimning arizasiga koʻra oʻqish haqini soʻndirish uchun uning daromadlaridan har oyda 500 000 soʻmdan ushlab qolishga qaror qilindi. Fevral-avgust oylari uchun ushlanmalar 3 000 000 soʻmni (500 000 х 6) tashkil qildi. Yanvar-avgust oylari uchun soliq solinadigan daromad 7 400 000 soʻmni (10 400 000 – 3 000 000) tashkil qiladi.

JShDS summasini aniqlash uchun avvalo 17%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisob-kitob qilamiz va unga soliqni hisoblaymiz:

359 460 + (7 400 000 – 5 991 000) х 17% = 632 990 soʻm.

Yanvar-iyul oylarida 460 366,25 soʻm soliq ushlab qolingan. Avgust oyi uchun JShDS summasi 172 623,75 (513 990 – 632 366,25) soʻmni tashkil qiladi.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 62 018 soʻmni ((7 400 000 – 1 198 200) х 1%) tashkil qiladi.

Yanvar-iyul oylarida ShJBPHga 50 515,75 soʻm oʻtkazilgan, avgust oyi uchun ajratmalar 11 502,25 soʻmni (62 018 – 50 515,75) tashkil qiladi.

Byudjetga 161 121,5 soʻm (172 623,75 – 11 502,25) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 104 000 soʻmni (1 300 000 х 8%) tashkil qiladi.

Soliq, sugʻurta ajratmalari va ta’lim olish uchun haq toʻlash hisobiga ushlanmalar chegirilganidan keyin хodimga 1 023 376,25 soʻm (1 300 000 – 172 623,75 – 104 000) ish haqi toʻlanadi.

Hisob-kitob uslubiyatini ekspertimiz, Oʻzbekiston soliq maslahatchilari palatasi a’zosi

Muhiddin ZAYNUTDINOV tayyorladi.

*Jismoniy shaхslarning daromadidan olinadigan soliq va boshqa majburiy toʻlovlarning hisob-kitob uslubiyati yanvar oyi uchun «SBX»ning 31.01.2017 yildagi 5 (1173)-sonida, fevral oyi uchun 28.02.2017 yildagi 9 (1177)-sonida, mart oyi uchun 28.03.2017 yildagi 13 (1181)-sonida, aprel oyi uchun 18.04.2017 yildagi 16 (1184)-sonida, may oyi uchun 23.05.2017 yildagi 21 (1189)-sonida, iyun oyi uchun 20.06.2017 yildagi 25-26 (1193-1194)-sonida, iyul oyi uchun 25.07.2017 yildagi 30 (1198)-sonida chop etilgan.