Adliya vazirligi tomonidan «Normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari va qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlarning tartibga solish ta’sirini baholash uslubiyoti hamda hisobot shakllarini tasdiqlash haqida»gi buyruq chiqarildi (AV roʻyхat raqami 3292, 31.03.2021 y.).
Quyidagilar tasdiqlandi:
- Normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari va qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlarning tartibga solish ta’sirini baholash uslubiyoti (keyingi oʻrinlarda − Uslubiyot).
- Normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari va qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlarning tartibga solish ta’sirini baholash boʻyicha hisobot shakllari.
Eslatib oʻtamiz, tartibga solish ta’sirini baholash − loyihaning qabul qilinishi natijasida yuzaga kelishi mumkin boʻlgan ehtimoliy oqibatlarni aniqlash va baholash, shuningdek normativ-huquqiy hujjatning tartibga solish maqsadlariga erishilganligini, samaradorligini hamda tartibga solish usulini qoʻllashda vujudga kelgan oqibatlarni aniqlashga qaratilgan chora-tadbirlar majmui.
Uslubiyotga muvofiq tartibga solish ta’sirini baholashda quyidagi usullardan foydalaniladi:
- «ex-ante» − loyihani tartibga solish ta’sirini baholash;
- «ex-post» − retrospektiv tahlil (real ma’lumotlar) asosida normativ-huquqiy hujjat bilan joriy etilgan tartibga solish vositasining ta’sirini oʻrganish.
«ex-ante» usulini qoʻllashda quyidagilar amalga oshirilishi belgilangan:
- muammolarni tahlil qilish;
- tartibga solinishi kerak boʻlgan sohada davlat aralashuvining zaruratini (sabablarini) aniqlash;
- tartibga solish orqali erishilishi lozim boʻlgan maqsadlarni belgilash;
- muammoni hal qilishda muqobil usullarni oʻrganish, ularning afzalliklari hamda kamchiliklarini aniqlash va tanlangan muqobil usulni qoʻllashning maqsadga muvofiqligini asoslash;
- loyihaning raqobat muhitiga ta’sirini tahlil qilish;
- loyiha qabul qilinishidan kutilayotgan natijalarni aniqlash.
«ex-post» usulini qoʻllashda quyidagilar amalga oshiriladi:
- normativ-huquqiy hujjat ta’sir koʻrsatgan manfaatdor tomonlarni tahlil qilish;
- normativ-huquqiy hujjat bilan oʻrnatilgan tartibga solish vositasining natijadorligi, maqsadlariga erishilganligi hamda uning qoʻllanilishi natijasida vujudga kelgan ijobiy va salbiy oqibatlarini aniqlash;
- tartibga solish samaradorligini oʻrganish;
- normativ-huquqiy hujjatning raqobat muhitiga ta’sirini tahlil qilish va boshqalar.
Hujjat Prezidentning 13.04.2018 yildagi «Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi faoliyatini yanada takomillashtirishga doir tashkiliy chora-tadbirlar toʻgʻrisida»gi PQ-3666-son qaroriga hamda Prezidentning 15.03.2021 yildagi «Tartibga solish ta’sirini baholash tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida»gi PQ-5025-son qaroriga muvofiq qabul qilingan.
Hujjat Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasida e’lon qilingan va 31.03.2021 yildan kuchga kirdi.
Nargiza Vohidova.
