Сирдарё вилоятида қишлоқ хўжалигига мўлжалланмаган ер участкаларини хусусийлаштириш тартиб-таомилларини апробация қилиш бўйича ҳуқуқий эксперимент ўтказиш тартиби белгиланди (2.12.2019 йилдаги 963-сон ВМҚга қаранг).
Эслатиб ўтамиз, Президентнинг 13.08.2019 йилдаги ПФ-5780-сон Фармонида 2020 йил 1 мартдан кучга кирадиган «Қишлоқ хўжалигига мўлжалланмаган ер участкаларини хусусийлаштириш тўғрисида»ги Қонун қабул қилиниши муносабати билан эксперимент ўтказилиши белгиланди. Эксперимент 1 февралга қадар давом этади, унинг якунларига кўра янги тартиб-таомил ва унинг алоҳида механизмларининг самарадорлиги аниқланади. Республиканинг бошқа ҳудудларида унинг қўлланилиши шунга боғлиқ бўлади.
Эксперимент доирасида ер участкалари қуйидаги шаклларда хусусийлаштирилади:
1 – жисмоний ва юридик шахслар томонидан уларга доимий фойдаланиш (эгалик қилиш) ёхуд мерос қилиб қолдириладиган умрбод эгалик қилиш ҳуқуқи билан берилган қишлоқ хўжалигига мўлжалланмаган ер участкаларини сотиб олиш. «YERНUSUSIYLASНTIRISН» автоматлаштирилган ахборот тизими орқали сотиб олинади. Буюртма бериш тартиби Вақтинчалик маъмурий регламентда белгиланган ва Қонунда назарда тутилганига ўхшашдир (шарҳга қаранг).
Хусусийлаштирилаётган ер участкасининг сотиб олиш қиймати ер участкасининг майдони ва ташқи омилларнинг таъсирини инобатга олиб, мурожаат турига қараб белгиланади ва миллий валютада қуйидаги формула орқали аниқланади:
- юридик шахслар учун: С = Кюр х S х К;
- жисмоний шахслар учун: С = Кжис х S х К,
бунда:
С – сотиб олиш қиймати (сўмда);
Кюр, Кжис – юридик ва жисмоний шахслар учун сотиб олиш қийматини аниқлашда ўша кунда белгиланган ер солиғи ставкасининг 50 баравари (1 метр2 учун);
S – хусусийлаштирилаётган ер участкасининг майдони (м2 да);
К – ер участкаларни сотиб олиш қийматини шакллантириш коэффициенти (1 дан 1,15 гача).
Шунингдек ариза берувчи «YERНUSUSIYLASНTIRISН» техник қўллаб-қувватлаш тизимининг сотиб олиш қийматининг 3%ини ва Ягона биллинг тизимининг сотиб олиш қийматининг 1%ини ташкил этадиган хизматлари ҳақини тўлаши лозим. Ижобий хулоса тўғрисида хабарнома ва тўлов ҳисобварақалари олинган кундан бошлаб 10 иш куни мобайнида тўлов тўланади. Шундан кейин ариза берувчига белгиланган намунадаги ордер берилади.
2 – «E-IJRO AUKSION» электрон онлайн-аукциони орқали бўш турган ер участкаларини сотиб олиш. Унда иштирок этиш учун закалат миқдори ер участкаси бошланғич нархининг 5%и миқдорида белгиланади. Бошланғич қиймат қуйидаги формулалар орқали аниқланади:
- тадбиркорлик ва шаҳарсозлик фаолиятини амалга ошириш мақсадида бериладиган ер участкалари учун:
С = Кюр х S х К + Рк + Рс + Ра + Рн + Рр;
- якка тартибда уй-жой қуриш ва уй-жойни ободонлаштириш учун берилаётган ер участкалари учун:
С = Кжис х S х К + Рк + Рс + Ра + Рн + Рр,
бунда:
С - хусусийлаштирилаётган ер участкасининг бошланғич нархи (сўм)
Кюр, Кжис – сотиб олиш қийматини белгилаш санасида юридик ва жисмоний шахслар учун тегишлича белгиланган ер солиғи ставкасининг 50 баравари (1 м2 учун);
S – хусусийлаштирилаётган ер участкасининг майдони (м2 да);
К – ер участкаларнинг майдонига қараб унинг сотиб олиш қийматини шакллантириш коэффициенти (1,0 дан 1,15 гача);
Рк – ер участкасини танлаш бўйича материалларни тайёрлаш ишлари қиймати;
Рс – архитектура-режалаштириш топшириғини тайёрлаш ишлари қиймати;
Ра – оператор хизматлари қиймати;
Рн – геоахборот тизимига ер участкаси чегараларини киритганлик учун ишлар қиймати;
Рр – ер участкасига бўлган ҳуқуқни давлат рўйхатидан ўтказиш бўйича ишлар қиймати.
Аукцион ғолиби лот қийматини у якунланганидан кейин 5 иш кунидан кечиктирмай тўлаши лозим.
Эслатиб ўтамиз, юридик шахслар – тадбиркорлик ва шаҳарсозлик фаолиятини амалга ошириш мақсадида бўш ер участкаларини хусусийлаштириш учун, жисмоний шахслар – ушбу мақсадлар учун, шунингдек якка тартибда уй қуриш ва турар жойларга хизматлар кўрсатиш учун аукционда иштирок этишлари мумкин.
Ҳужжат Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базасида эълон қилинган ва 3.12.2019 йилдан кучга кирди.
Ленара Хикматова.
