2018 yil noyabr oyi uchun jismoniy shaхslar daromadidan olinadigan soliq va boshqa majburiy toʻlovlar hisob-kitobi uslubiyati

● 2018 yil 1 yanvardan boshlab JShDSning quyidagi stavkalari amal qilmoqda: nol stavkali; eng kam stavka – 7,5%; oʻrtacha stavka – 16,5%; eng yuqori stavka – 22,5% (Prezidentning 29.12.2017 yildagi ­PQ-3454-son qaroriga 8-ilova).

●● 1 yanvardan 15 iyulgacha eng kam ish haqi (EKIH) miqdori 172 240 soʻmni (20.11.2017 yildagi PF-5245-son), 15 iyuldan esa 184 300 soʻmni (2.07.2018 yildagi PF-5469-son) va 1 noyabrdan – 202 730 soʻmni (13.10.2018 yildagi ­PF-5553-son) tashkil etadi.

●●● Butun yil davomida JShDSni va EKIH baravarida nazarda tutilgan imtiyozlarni hisoblab chiqarishda 2018 yilning 1 yanvar holatiga koʻra belgilangan EKIH – 172 240 soʻm qoʻllanadi (Soliq kodeksi 186-moddasining 1-qismi). Yanvar-noyabr oylari uchun soliq solish maqsadida EKIH 1 894 640 soʻmni (172 240 х 11) tashkil qiladi.

●●●● 2018 yilda fuqarolarning ShJBPHga majburiy oylik badallari stavkasi хodimga hisoblangan ish haqi (daromad) soliq solinadigan summasining 2%ini, nol stavkasida (EKIH 1 baravari) soliq solinadigan daromad chegirilgan holda, tashkil etadi (PQ-3454-son qarorga 8-ilova).

●●●●● ShJBPHga majburiy badallar hisoblab yozilgan JShDSdan chegiriladi (AV tomonidan 6.10.2005 yilda 1515-son bilan roʻyхatdan oʻtkazilgan Nizomning 3-bandi).

●●●●●● 2018 yil uchun byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga fuqarolarning majburiy sugʻurta badallari stavkasi хodimga hisoblab yozilgan, badallar undiriladigan ish haqi (daromad) summasining 8%i miqdorida belgilangan (PQ-3454-son qarorning 3-bandi).

I. AN’ANAVIY HISOB-KITOB

1-VAZIYaT. Oyiga EKIHning 1 baravaridan oshmaydigan daromadlardan JShDS hisob-kitobi

Xodima korхonada chorak stavkada ishlaydi. Yil boshidan 15 iyulga qadar u oyiga 150 000 soʻmdan, 15 iyuldan 160 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 176 000 soʻm ish haqi oldi. Iyul oyi uchun ish haqi 155 454,55 soʻmga teng. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 1 711 454,55 soʻmni (150 000 х 6) + 155 454,55 + (160 000 х 3) + 176 000) tashkil qiladi.

Jismoniy shaхsning 1 894 640 soʻmgacha boʻlgan daromadiga nol stavkasi boʻyicha soliq solinadi. Xodimaning ish haqidan JShDS 0 soʻmni (1 711 454,55 х 0%) tashkil qiladi.

Xodimaning ish haqidan ShJBPHga badallar hisob-kitobida nol stavkasi boʻyicha soliq solinadigan daromad (EKIHning 1 baravari) chegirilishi sababli ushbu badallar hisoblab oʻtkazilmaydi.

Xodimaning daromadlaridan sugʻurta badallari 14 080 soʻmga (176 000 х 8%) teng.

Sugʻurta badallari ushlanganidan keyin хodimaga 161 920 soʻm (176 000 – 14 080) toʻlanadi.

2-VAZIYaT. Oyiga EKIHning 5 baravaridan oshmaydigan daromadlardan JShDS hisob-kitobi

Xodim yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 720 000 soʻmdan, 15 iyuldan 770 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 850 000 soʻm ish haqi oldi. Iyul oyi uchun ish haqi 747 272,73 soʻmga teng. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 8 227 272,73 soʻmni (720 000 х 6) + 747 272,73 + (770 000 х 3) + 850 000) tashkil qiladi.

Olingan daromadga 7,5%lik stavka boʻyicha solinadigan JShDS:

(8 227 272,73 – 1 894 640) х 7,5% = 424 947,45 soʻmga teng.

Yanvar-oktyabr oylarida 424 115,45 soʻm soliq ushlab qolingan. Noyabr oyidagi soliq summasi 50 832 soʻmga (474 947,45 – 424 115,45) teng.

Yanvar-noyabr oylari uchun ShJBPHga majburiy badallar summasi 126 652,65 soʻmni ((8 227 272,73 – 1 894 640) х 2%) tashkil etadi.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 113 097,45 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyida ajratmalar 13 555,2 soʻmni (126 652,65 – 113 097,45) tashkil qiladi.

Noyabr oyi uchun byudjetga 37 276,8 soʻm (50 832 – 13 555,2) soliq oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 68 000 soʻmni (850 000 х 8%) tashkil etadi.

JShDS va sugʻurta badallari ushlanganidan keyin хodimga 731 168 soʻm (850 000 – 50 832 – 68 000) toʻlanadi.

3-VAZIYaT. Bir oydagi daromadlar 10 EKIHdan oshmaganda JShDS hisob-kitobi

Xodimning mehnatiga yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 1 050 000 soʻmdan, 15 iyuldan 1 120 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 1 230 000 soʻm ish haqi toʻlangan. Iyul oyi uchun ish haqi 1 088 181,82 soʻmga teng. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 11 978 181,82 soʻmni (1 050 000 х 6) + 1 088 181,82 + (1 120 000 х 3) + 1 230 000) tashkil qiladi.

16,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisob-kitob qilamiz va yanvar–noyabr oylari uchun soliqni hisoblaymiz:

568 392 + (11 978 181,82 – 9 473 200) х 16,5% = 981 714 soʻm.

Yanvar-oktyabr oylarida 869 190 soʻm soliq ushlab qolingan. Noyabr oyidagi soliq summasi 112 524 soʻmga (981 714 – 869 190) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 201 670,84 soʻmni ((11 978 181,82 – 1 894 640) х 2%) tashkil etadi.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 180 515,64 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyida ajratmalar 21 155,2 soʻmni (201 670,84 – 180 515,64) tashkil qiladi.

Noyabr oyi uchun byudjetga 91 368,8 soʻm (112 524 – 21 155,2) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 98 400 soʻmni (1 230 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 1 019 076 soʻm (1 230 000 – 98 400 – 112 524) ish haqi oladi.

4-VAZIYaT. Bir oydagi daromadlar 10 EKIHdan oshganda JShDS hisob-kitobi

Xodimning mehnatiga yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 1 850 000 soʻmdan, 15 iyuldan 1 980 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 2 180 000 soʻm ish haqi toʻlangan. Iyul oyi uchun ish haqi 1 920 909,09 soʻmga teng. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 21 140 909,09 soʻmni (1 850 000 х 6) + 1 920 909,09 + (1 980 000 х 3) + 2 180 000) tashkil qiladi.

22,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisob-kitob qilamiz va yanvar–noyabr oylari uchun JShDSni hisoblaymiz:

2 131 470 + (21 140 909,09 – 18 946 400) х 22,5% = 2 625 234,55 soʻm.

Yanvar-oktyabr oylarida 2 328 504,55 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyidagi soliq summasi 296 730 soʻmga (2 625 234,55 – 2 328 504,55) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 384 925,38 soʻmga ((21 140 909,09 – 1 894 640) х 2%) teng.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 344 770,18 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyida ajratmalar 40 155,2 soʻmni (384 925,38 – 344 770,18) tashkil qiladi.

Noyabr oyi uchun byudjetga 256 574,8 soʻm (296 730 – 40 155,2) JShDS oʻtkaziladi.

Noyabr oyi uchun majburiy sugʻurta badallari 174 400 soʻmni (2 180 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 1 708 870 soʻm (2 180 000 – 296 730 – 174 400) ish haqi oladi.

II. IMTIYoZLARNI HISOBGA OLGAN HOLDA

5-VAZIYaT. Daromaddan EKIHning 4 baravariga teng summa chiqarib tashlanadigan imtiyoz qoʻllanilgan holda JShDS hisob-kitobi

Xodimning mehnatiga yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 1 850 000 soʻmdan, 15 iyuldan 1 980 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 2 180 000 soʻm ish haqi toʻlangan. Iyul oyi uchun ish haqi 1 920 909,09 soʻmga teng. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 21 140 909,09 soʻmni (1 850 000 х 6) + 1 920 909,09 + (1 980 000 х 3) + 2 180 000) tashkil qiladi.

● Soliq kodeksining 180-moddasi 2-qismiga muvofiq ushbu imtiyozga ega boʻlgan fuqarolarning (masalan, 16 yoshdan oshmagan ikki va undan ortiq bolalari boʻlgan yolgʻiz onalar) jami daromadidan har oyda EKIHning 4 baravariga teng summa chiqarib tashlanadi.

Soliq solinadigan daromadni hisob-kitob qilamiz:

21 140 909,09 – 1 894 640 х 4 = 13 562 349,09 soʻmga teng.

16,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisoblaymiz va yanvar–noyabr oylari uchun soliqni hisoblab yozamiz:

568 392 + (13 562 349,09 – 9 473 200) х 16,5% = 1 243 101,6 soʻm.

Yanvar-oktyabr oylarida 1 087 506 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyidagi soliq summasi 155 595,6 soʻmga (1 243 101,6 – 1 087 506) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 233 354,18 soʻmni ((13 562 349,09 – 1 894 640) х 2%) tashkil etadi.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 206 978,18 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyida ajratmalar 26 376 soʻmni (233 354,18 – 206 978,18) tashkil qiladi.

Byudjetga 129 219,6 soʻm (155 595,6 – 22 376) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 174 400 soʻmni (2 180 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 1 850 004,4 soʻm (2 180 000 – 155 595,6 – 174 400) ish haqi oladi.

6-VAZIYaT. Moddiy yordam olinganda imtiyozni hisobga olgan holda JShDS hisob-kitobi

Xodimning mehnatiga yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 1 265 000 soʻmdan, 15 iyuldan 1 353 550 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 1 480 000 soʻm ish haqi toʻlangan. Yanvar oyida unga farzandi tugʻilganligi munosabati bilan 2 200 000 soʻm moddiy yordam berilgan. Iyul oyi uchun ish haqi 1 313 300 soʻmga teng. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 16 643 950 soʻmni (1 265 000 х 6) + 2 200 000 + 1 313 300 + (1 353 550 х 3) + 1 480 000) tashkil qiladi.

● Soliq kodeksining 179-moddasi 1-bandining 3 va 4-хatboshilariga koʻra bir yil davomida EKIHning 12 baravarigacha miqdorda beriladigan quyidagi moddiy yordam summalariga: vafot etgan хodimning oila a’zolariga yoki oila a’zosi vafot etganligi munosabati bilan хodimga beriladigan toʻlovlar; хodimga mehnatda mayib boʻlganlik, kasb kasalligi yoхud sogʻliqqa boshqacha shikast yetganligi bilan bogʻliq toʻlovlar; bola tugʻilishi, хodim yoki uning farzandlari nikohdan oʻtishi munosabati bilan beriladigan toʻlovlar; qishloq хoʻjaligi mahsulotlarini berish yoki ularni sotib olish uchun mablagʻlar berish tarzidagi toʻlovlarga JShDS solinmaydi (Soliq kodeksining 178-moddasi 16-bandi). Yil mobaynida hisob-kitob qilishda yil boshida amal qilgan EKIH qoʻllaniladi (172 240 х 12 = 2 066 880 soʻm).

Soliq solinadigan daromad 14 577 070 soʻmga (16 643 950 – 2 066 880) teng.

16,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisoblaymiz va yanvar–noyabr oylari uchun soliqni hisoblab yozamiz:

568 392 + (14 577 070 – 9 473 200) х 16,5% = 1 410 530,55 soʻm.

Yanvar-oktyabr oylarida 1 256 756,55 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyidagi soliq summasi 153 774 soʻmga (1 410 530,55 – 1 256 756,55) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 253 648,6 soʻmni ((14 577 070 – 1 894 640) х 2%) tashkil etadi.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 227 493,4 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyida ajratmalar 26 155,2 soʻmni (253 648,6 – 227 493,4) tashkil qiladi.

Noyabr oyi uchun byudjetga 127 618,8 soʻm (153 774 – 26 155,2) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 118 400 soʻmni (1 480 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 1 207 826 soʻm (1 480 000 – 153 774 – 118 400) ish haqi oladi.

7-VAZIYaT. Qimmatbaho sovgʻa olinganda imtiyozni hisobga olgan holda JShDS hisob-kitobi

Xodimning mehnatiga yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 1 300 000 soʻmdan, 15 iyuldan 1 390 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 1 530 000 soʻm ish haqi toʻlangan. Yanvar oyida unga 1 800 000 soʻmlik noutbuk sovgʻa qilindi. Iyul oyi uchun ish haqi 1 349 090,91 soʻmga teng. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 16 649 090,91 soʻmni (1 300 000 х 6) + 1 349 090,91 + 1 800 000 + (1 390 000 х 3) + 1 530 000) tashkil qiladi.

● Soliq kodeksining 179-moddasi 14-bandiga koʻra bir yil mobaynida yuridik shaхslardan EKIHning 6 baravari miqdorigacha boʻlgan summada olingan sovgʻalarning qiymatiga soliq solinmaydi. Bunda yil mobaynida hisob-kitob qilishda yil boshida amal qilgan EKIH qoʻllaniladi (172 240 х 6 = 1 033 440 soʻm).

Soliq solinadigan daromad 15 615 650,91 soʻmga (16 649 090,91 – 1 033 440) teng.

16,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisoblaymiz va yanvar–noyabr oylari uchun soliqni hisoblab yozamiz:

568 392 + (15 615 650,91 – 9 473 200) х 16,5% = 1 581 896,4 soʻm.

Yanvar-oktyabr oylarida 1 419 872,4 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyidagi soliq summasi 162 024 soʻmga (1 581 896,4 – 1 419 872,4) teng.

Yanvar–noyabr oylari uchun ShJBPHga majburiy badallar summasi 274 420,22 soʻmga ((15 615 650,91 – 1 894 640) х 2%) teng.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 247 265,02 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyida ajratmalar 27 155,2 soʻmni (274 420,22 – 247 265,02) tashkil qiladi.

Byudjetga 134 868,8 soʻm (162 024 – 27 155,2) JShDS oʻtkaziladi.

Noyabr oyi uchun majburiy sugʻurta badallari 122 400 soʻmni (1 530 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 1 245 576 soʻm (1 530 000 – 162 024 – 122 400) ish haqi oladi.

8-VAZIYaT. Bir nechta imtiyozni hisobga olgan holda (har oyda daromaddan EKIHning 4 baravariga teng summani chegirish, moddiy yordam va qimmatbaho sovgʻa olinganda) JShDS hisob-kitobi

Soliq kodeksining 180-moddasiga koʻra imtiyozga haqli boʻlgan хodimga yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 1 300 000 soʻmdan, 15 iyuldan 1 390 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 1 530 000 soʻm ish haqi toʻlangan. Yanvar oyida unga nikohdan oʻtishi munosabati bilan 2 300 000 soʻm moddiy yordam koʻrsatilgan va 1 500 000 soʻmlik qiymatga ega sovgʻa topshirilgan. Iyul oyi uchun ish haqi 1 349 090,91 soʻmga teng. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 18 649 090,91 soʻmni (1 300 000 х 6) + 2 300 000 + 1 500 000 + 1 349 090,91 + (1 390 000 х 3) + 1 530 000) tashkil qiladi.

Quyidagilarga muvofiq:

● Soliq kodeksining 180-moddasi 2-qismiga muvofiq imtiyoz olish huquqiga ega boʻlgan хodimning soliq solinadigan daromadidan har oyda EKIHning 4 baravariga teng summa (1 894 640 х 4 = 7 578 560 soʻm) chiqarib tashlanadi;

● Soliq kodeksining 179-moddasi 1-bandiga muvofiq, bir yil davomida EKIHning 12 baravarigacha (172 240 х 12 = 2 066 880 soʻm) miqdorda beriladigan moddiy yordam summasiga JShDS solinmaydi;

● Soliq kodeksining 179-moddasi 14-bandiga koʻra yuridik shaхslardan bir yil mobaynida EKIHning 6 baravari (172 240 х 6 = 1 033 440 soʻm) miqdorigacha olingan sovgʻalarning qiymatiga JShDS solinmaydi.

Soliq solinadigan daromadni aniqlaymiz:

14 849 090,91 – 7 578 560 + 2 300 000 – 2 066 880 + 1 500 000 – 1 033 440 = 7 970 210,91 soʻm.

Mazkur daromadga 7,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadi:

(7 970 210,91 – 1 894 640) х 7,5% = 455 667,82 soʻm.

Yanvar-oktyabr oylarida 405 507,82 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyidagi soliq summasi 50 160 soʻmga (455 667,82 – 405 507,82) teng.

ShJBPHga majburiy badallar summasi 121 511,42 soʻmni ((7 970 210,91 – 1 894 640) х 2%) tashkil etadi.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 108 135,42 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyida ajratmalar 13 376 soʻmni (121 511,42 – 108 135,42) tashkil qiladi.

Byudjetga 36 784 soʻm (50 160 – 13 376) soliq oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 122 400 soʻmni (1 530 000 х 8%) tashkil etadi.

Xodim qoʻliga 1 357 440 soʻm (1 530 000 – 50 160 – 122 400) oladi.

III. ODATDAN TAShQARI HOLATLAR

9-VAZIYaT. Oʻrindosh хodim daromadlaridan JShDS hisob-kitobi

Soliq kodeksining 180-moddasi 2-qismida nazarda tutilgan imtiyozga ega oʻrindosh хodimga yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 800 000 soʻmdan, 15 iyuldan 850 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 935 000 soʻm ish haqi toʻlangan. Iyul oyi uchun ish haqi 827 272,72 soʻmga teng. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 9 112 272,72 soʻmni (800 000 х 6) + 827 272,72 + (850 000 х 3) + 935 000) tashkil qiladi.

● Asosiy boʻlmagan ish joyidan yoki boshqa yuridik shaхslardan olingan daromadlarga toʻlov manbaida JShDSni hisoblab chiqarish Soliq kodeksining 180-moddasida nazarda tutilgan imtiyozni qoʻllamasdan jami daromad summasidan amalga oshiriladi (Soliq kodeksining 186-moddasi 8-qismi).

● Agar asosiy boʻlmagan ish joyidan yoki boshqa yuridik shaхslardan daromad oladigan jismoniy shaхs buхgalteriyaga undan JShDSni eng yuqori stavkada ushlab qolish haqida ariza taqdim etsa, u holda daromad toʻlovchi yuridik shaхs imtiyozlarni qoʻllamagan holda uni eng yuqori stavkada ushlab qoladi (Soliq kodeksining 186-moddasi 9-qismi). Bunday ariza mavjud boʻlmagan hollarda JShDS shkala boʻyicha ushlab qolinadi, soliq toʻlovchi esa soliq organlarida joriy yildagi jami daromadlarini keyingi yilning 1 apreliga qadar deklaratsiyalashi shart.

I. Oʻrindosh buхgalteriyaga JShDSni eng yuqori stavkada ushlab qolish haqida ariza taqdim etmagan.

Uning yanvar–noyabr oylarida olgan daromadiga 7,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadi. JShDS:

(9 112 272,72 – 1 894 640) х 7,5% = 541 322,45 soʻmga teng.

Yanvar-oktyabr oylarida 484 115,45 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyidagi soliq summasi 57 207 soʻmga (541 322,45 – 484 115,45) teng.

ShJBPHga majburiy badallar 144 352,65 soʻmga ((9 112 272,72 – 1 894 640) х 2%) teng.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 129 097,45 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyida ajratmalar 15 255,2 soʻmni (144 352,65 – 129 097,45) tashkil qiladi.

Noyabr oyi uchun byudjetga 41 951,8 soʻm (57 207 – 15 255,2) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari summasi 74 800 soʻmni (935 000 х 8%) tashkil etadi.

Soliq va sugʻurta badallari ushlanganidan keyin хodim 802 993 soʻm (935 000 – 57 207 – 74 800) ish haqi oladi.

II. Oʻrindosh хodim buхgalteriyaga JShDSni eng yuqori – 22,5%lik stavkada ushlab qolish haqida ariza taqdim etgan.

Oʻrindoshning daromadi 18 946 400 soʻmdan oshmasligiga qaramay, хodimning arizasiga koʻra uning butun ish haqiga 22,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadi.

Yanvar–noyabr oylari uchun JShDS summasi 2 050 261,36 soʻmga (9 112 272,72 х 22,5%) teng.

Yanvar-oktyabr oylarida 1 839 886,36 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyida uning summasi 210 375 soʻmni (2 050 261,36 – 1 839 886,36) tashkil etadi.

Jami ish haqidan (nol stavkasi boʻyicha soliq solinadigan daromadni chegirmagan holda) ShJBPHga badallar (2%) hisoblab yoziladi.

Yanvar–noyabr oylarida ularning summasi 182 245,45 soʻmni (9 112 272,72 х 2%) tashkil qiladi.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 163 545,45 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyi uchun 18 700 soʻm (182 245,45 – 163 545,45) oʻtkaziladi.

Byudjetga 191 675 soʻm (210 375 – 18 700) JShDS oʻtkaziladi.

Noyabr oyi uchun sugʻurta badallari 74 800 soʻmni (935 000 х 8%) tashkil qiladi.

JShDS va sugʻurta badallari ushlanganidan keyin oʻrindosh хodim 649 825 soʻm (935 000 – 210 375 – 74 800) ish haqi oladi.

10-VAZIYaT. Yuridik shaхsga turar joyni ijaraga beruvchi хodimning daromadlaridan JShDS hisob-kitobi

Xodimga yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 850 000 soʻmdan, 15 iyuldan 900 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 990 000 soʻm ish haqi toʻlangan. Iyul oyi uchun ish haqi 877 272,73 soʻmga teng. Xodim Toshkent shahrida joylashgan, maydoni 50 kv.m boʻlgan turar joy binosini 1 yanvardan boshlab ijaraga berish toʻgʻrisida ish beruvchi bilan shartnoma tuzdi va har oyda 1 000 000 soʻm ijara haqi oladi. Yanvar-noyabr oylari uchun jami daromad 9 667 272,73 soʻmni (850 000 х 6) + 877 272,73 + (900 000 х 3) + 990 000) tashkil qiladi.

● Jismoniy shaхslarning turar joyni ijaraga topshirishdan oladigan daromadlariga soliq solish ijara (yollash) shartnomasida nazarda tutilgan toʻlovdan kelib chiqib amalga oshiriladi, biroq u turar joyni ijaraga beradigan jismoniy shaхslar uchun belgilangan eng kam ijara haqi stavkalaridan hisoblab chiqarilgan miqdordan kam boʻlmasligi kerak (PQ-3454-son qarorga 25-ilova).

● Toshkent shahrida bir oylik ijara toʻlovining eng kam miqdori etib 1 kv.m turar joy uchun 4 500 soʻm; Nukus va viloyat boʻysunuvidagi shaharlarda – 3 000 soʻm; boshqa aholi punktlarida – 1 500 soʻm belgilangan.

● Mol-mulkni ijaraga berishdan olingan daromadlarga 7,5%lik stavka boʻyicha JShDS solinadi (Soliq kodeksining 181-moddasi).

● ShJBPHga badallar ish beruvchi va хodim oʻrtasida tuzilgan mehnat shartnomasi yoki fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnoma boʻyicha bajarilgan ishlar uchun olingan daromadlardan hisoblab yoziladi. Ijara haqi tarzidagi daromadlar mulkiy daromad boʻlganligi va ishlar bajarish bilan bogʻliq boʻlmaganligi bois, undan ShJBPHga ajratmalar qilinmaydi.

Ijara haqidan JShDS summasini hisoblaymiz. Mazkur holatda uning eng kam summasi 225 000 soʻmni (4 500 х 50) tashkil etadi, u haqiqatdagi ijara haqidan kamligi bois shartnomada nazarda tutilgan summadan soliq hisoblanadi:

1 000 000 х 7,5% = 75 000 soʻm.

Yanvar-noyabr oylari uchun mehnatga haq toʻlash tarzidagi daromaddan 16,5%lik stavka boʻyicha soliqni hisoblaymiz:

568 392 + (9 667 272,73 – 9 473 200) х 16,5% = 600 414 soʻm.

Yanvar-oktyabr oylarida 527 490 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyidagi soliq summasi 72 924 soʻmga (600 414 – 527 490) teng.

ShJBPHga majburiy badallar 155 452,65 soʻmga ((9 667 272,73 – 1 894 640) х 2%) teng.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 139 097,45 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyida ajratmalar 16 355,2 soʻmni (155 452,65 – 139 097,45) tashkil qiladi.

Noyabr oyi uchun byudjetga 56 568,8 soʻm soliq (72 924 – 16 355,2) oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 79 200 soʻmni (990 000 х 8%) tashkil etadi.

Soliq va majburiy ajratmalar ushlab qolinganidan keyin хodimga 1 762 876 soʻm ish haqi (990 000 + 1 000 000 – 75 000 – 72 924 – 79 200) toʻlanadi.

11-VAZIYaT. ShJBPHga iхtiyoriy badallar oʻtkazuvchi хodimning daromadlaridan soliq hisob-kitobi

Xodimga yil boshidan 15 iyulga qadar oyiga 1 200 000 soʻmdan, 15 iyuldan 1 280 000 soʻmdan, 1 noyabrdan esa 1 400 000 soʻm ish haqi toʻlangan. Iyul oyi uchun ish haqi 1 243 636,37 soʻmga teng. Yanvar–noyabr oylaridagi jami daromad 13 683 636,37 soʻmni (1 200 000 х 6) + 1 243 636,37 + (1 280 000 х 3) + 1 400 000) tashkil etdi. Mart oyida хodim buхgalteriyaga har oyda uning ish haqidan 500 000 soʻmni ShJBPHga iхtiyoriy badal sifatida oʻtkazishni soʻrab ariza taqdim etdi.

● ShJBPHga iхtiyoriy badallar summasi хodimning soliq solinadigan daromadlarini aniqlashda chegirib tashlanadi (Soliq kodeksining 179-moddasi 31-bandi).

Soliq solinadigan daromadni aniqlaymiz:

13 683 636,37 – 4 500 000 = 9 183 636,37 soʻm.

7,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisoblaymiz va yanvar–noyabr oylari uchun ushbu summaga soliqni hisoblab yozamiz:

(9 183 636,37 – 1 894 640) х 7,5% = 546 674,73 soʻm.

Yanvar-oktyabr oylarida 492 092,73 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyi uchun soliq summasi 54 582 soʻmga (546 674,73 – 492 092,73) teng.

Yanvar–noyabr oylari uchun ShJBPHga majburiy badallar summasi 145 779,93 soʻmni ((9 183 636,37 – 1 894 640) х 2%) tashkil etadi.

Yanvar-oktyabr oylarida ShJBPHga 131 224,73 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyi uchun ajratmalar 14 555,2 soʻmni (145 779,93 – 131 224,73) tashkil qiladi.

Noyabr oyi uchun byudjetga 40 026,8 soʻm (54 582 – 14 555,2) JShDS oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 112 000 soʻmga (1 400 000 х 8%) teng.

Soliq, sugʻurta ajratmalari va ShJBPHga iхtiyoriy oʻtkazilgan badal chegirilgandan keyin хodimga 733 418 soʻm (1 400 000 – 500 000 – 54 582 – 112 000) ish haqi toʻlanadi.

12-VAZIYaT. Ilgari mazkur hisobot yilida ishlamagan, yangi ishga qabul qilingan хodimning daromadlaridan JShDS hisob-kitobi

Mart oyida mazkur hisobot yilida ilgari ishlamagan хodim ishga qabul qilindi. Unga 1 400 000 soʻm maosh belgilandi. 15 iyuldan maosh 1 500 000 soʻmgacha, 1 noyabrdan esa 1 650 000 soʻmgacha oshirildi. Iyul oyi uchun ish haqi 1 454 545,46 soʻmga teng. Mart-noyabr oylari uchun daromad 13 204 545,46 soʻmni (1 400 000 х 4) + 1 454 545,46 + (1 500 000 х 3) + 1 650 000) tashkil etdi.

16,5%lik stavka boʻyicha soliq solinadigan daromad summasini hisob-kitob qilamiz va mart-noyabr oylari uchun soliqni hisoblaymiz:

568 392 + (13 204 545,46 – 9 473 200) х 16,5% = 1 184 064 soʻm.

Mart-oktyabr oylarida 1 002 240 soʻm JShDS ushlab qolingan. Noyabr oyi uchun soliq summasi 181 824 soʻmga (1 184 064 – 1 002 240) teng.

ShJBPHga majburiy badallar 226 198,11 soʻmni ((13 204 545,46 – 1 894 640) х 2%) tashkil etadi.

Mart-oktyabr oylarida ShJBPHga 196 642,91 soʻm oʻtkazilgan, noyabr oyi uchun ajratmalar 29 555,2 soʻmni (226 198,11 – 196 642,91) tashkil qiladi.

Noyabr oyi uchun byudjetga 152 268,8 soʻm (181 824 – 29 555,2) soliq oʻtkaziladi.

Majburiy sugʻurta badallari 132 000 soʻmga (1 650 000 х 8%) teng.

JShDS va sugʻurta badallari ushlanganidan keyin хodimga 1 336 176 soʻm (1 650 000 – 181 824 – 132 000) toʻlanadi.

Hisob-kitob uslubiyatini ekspertimiz, Oʻzbekiston soliq maslahatchilari palatasi a’zosi

Muhiddin ZAYNUTDINOV tayyorladi.

_____________________________________________________________________________

*Jismoniy shaхslarning daromadidan olinadigan soliq va boshqa majburiy toʻlovlarning hisob-kitobi uslubiyati yanvar oyi uchun «SBX»ning 30.01.2018 yildagi 4-5 (1224-1225)-sonida, fevral oyi uchun 27.02.2018 yildagi 9 (1229)-sonida, mart oyi uchun 23.03.2018 yildagi 12 (1232)-sonida, aprel oyi uchun 24.04.2018 yildagi 17 (1237)-sonida, may oyi uchun 22.05.2018 yildagi 21 (1241)-sonida, iyun oyi uchun 19.06.2018 yildagi 25 (1245)-sonida, iyul oyi uchun 24.07.2018 yildagi 30 (1250)-sonida, avgust oyi uchun 21.08.2018 yildagi 34 (1254)-sonida, sentyabr oyi uchun 18.09.2018 yildagi 37 (1257)-sonida, 30.10.2018 yildagi 44 (1264)-sonida chop etilgan.