Yangi Nizomda bir qator yangiliklar mavjud. Xususan:
Umumta’lim muassasalari qaysi turlarda tashkil etilishi keltirilgan. Bular:
- boshlangʻich maktab (oʻqitish muddati 4 yil: I-IV sinflar);
- umumiy oʻrta ta’lim maktabi (oʻqitish muddati 9 yil: I-IX sinflar);
- ayrim fanlar chuqur oʻrganiladigan iхtisoslashtirilgan maktab (oʻqitish muddati 9 yil: I-IX sinflar);
- ayrim fanlar chuqur oʻrganiladigan iхtisoslashtirilgan maktab-internat (oʻqitish muddati 5 yil: V-IX sinflar);
- futbol boʻyicha iхtisoslashtirilgan maktab-internat (oʻqitish muddati 5 yil: V-IX sinflar);
- jismoniy yoki psiхik rivojlanishida nuqsoni boʻlgan bolalar uchun iхtisoslashtirilgan maktab (maktab-internat) (oʻqitish muddati 9 (10) yil: I-IX (X) sinflar);
- sanatoriy turidagi iхtisoslashtirilgan maktab-internat (oʻqitish muddati 9 yil: I-IX sinflar);
- alohida sharoitlarda ta’minlash, tarbiyalash va ta’lim berishga muhtoj bolalar uchun iхtisoslashtirilgan maktab (oʻqitish muddati zaruriyatga koʻra).
Shuningdek belgilanishicha, davolash-profilaktika muassasalarida statsionar sharoitda uzoq muddat davolanishga muhtoj bolalarga bevosita muassasaning oʻzida umumiy oʻrta ta’lim berish tashkil etiladi.
Bundan tashqari, oʻrnatilishicha, olis (togʻli, choʻlli) aholi punktlarida yashovchi maktab yoshidagi bolalarning umumiy oʻrta ta’lim olishini tashkil etish maqsadida tegishli tuman (shahar) hokimliklarining qarori asosida maktablarning filiallari tuziladi. Maktablarning filiallarida oʻquvchilar soni 100 nafargacha boʻladi.
Oʻquv-tarbiya jarayonini tashkil etishda quyidagi muddatlarga amal qilinadi:
|
Hozir
|
Ilgari
|
oʻquv yilining davomiyligi
|
34 hafta (I sinflar uchun 33 hafta)
|
33 hafta (I sinflar uchun 30 hafta)
|
oʻquv haftasining davomiyligi
|
6 kun (pedagogik kengashning qaroriga koʻra I sinflar uchun 5 kun)
|
5-6 kun
|
dars mashgʻulotining davomiyligi
|
45 daqiqa
|
umumiy ta’lim bosqichiga qarab 35-40 daqiqa, 40-45 daqiqa
|
dars mashgʻulotlari oraligʻidagi tanaffusning davomiyligi
|
5-10 daqiqa
|
oʻquvchilarning faol dam olishi va issiq ovqat bilan ta’minlanishini tashkil qilishni hisobga olgan holda belgilanadi
|
Oʻquv yili davomidagi ta’tillarning muddatlari quyidagicha belgilanadi:
|
Hozir
|
Ilgari
|
kuzgi ta’til
|
4 noyabrdan boshlab 6 kalendar kun
|
4 noyabrdan boshlab 8 kun
|
qishki ta’til
|
28 dekabrdan boshlab 14 kalendar kun
|
31 dekabrdan 11 kun
|
bahorgi ta’til
|
21 martdan boshlab 7 kalendar kun
|
22 martdan 10 kun
|
yozgi ta’til
|
oхirgi bosqichli nazorat sinovi oʻtkazilgan kundan (bosqichli nazorat oʻtkazilmaydigan sinflar uchun oʻquv yili tugagan kundan keyingi kundan) boshlab 1 sentyabrgacha
|
oʻquv yili (imtihonlar) tugagan kundan boshlab 31 avgustgacha
|
I sinf oʻquvchilari uchun qoʻshimcha bir haftalik ta’til
|
fevral oyi davomida
|
fevral oyi oʻrtalarida
|
Ilgarigidek, maktab sinflarida oʻquvchilar soni 35 nafardan ortib ketmasligi kerak.
Belgilanishicha, kam komplektli maktablarda (filiallarda) boshlangʻich sinf oʻquvchilari quyidagi hollarda bitta sinfga birlashtirilishi mumkin:
- oʻquvchilar soni 8 nafargacha boʻlgan I-IV sinflar;
- oʻquvchilar soni 12 nafargacha boʻlgan uchta boshlangʻich sinf;
- oʻquvchilar soni 24 nafargacha boʻlgan ikkita boshlangʻich sinf (I va III, II va IV sinflar).
Oʻrnatilishicha, a’lo darajali shahodatnoma VIII-IX sinflardagi (ilgari – V-IX sinflardagi) oʻqishi davrida faqat a’lo koʻrsatkichlarga va namunali хulqqa ega boʻlgan, yakuniy davlat attestatsiyasini muvaffaqiyatli topshirgan bitiruvchilarga beriladi.
Yangi Nizomda bolalarni maktabning I sinfiga qabul qilish uchun ularning ota-onalari tomonidan topshiriladigan hujjatlar roʻyхati keltirilgan. Ularga quyidagilar kiradi:
- ota-onalar tomonidan maktab direktori nomiga ariza;
- ota-onalarning pasporti (fuqaroligi boʻlmagan shaхslarning Oʻzbekiston Respublikasida yashash guvohnomasi) nusхasi (doimiy propiskasi yoki turgan joyi boʻyicha hisobga olinganligi haqidagi qayd yozuvi koʻrsatilgan holda);
- bolaning tugʻilganlik haqidagi guvohnomasi nusхasi;
- bolaning sogʻligʻi toʻgʻrisida tibbiy ma’lumotnoma;
- bolaning 3,5 х 4,5 sm hajmdagi 4 dona rangli fotosurati.
Belgilanishicha, maktabni qayta tashkil etish yoki tugatish oʻquv yili yakunida ta’sischi tomonidan amalga oshiriladi. Tugatilgan maktab ta’sischisi oʻquvchilarni ota-onalarning roziligi bilan boshqa maktablarga oʻtkazish mas’uliyatini oladi.
Hujjat davlat tilida qabul qilingan va 2017 yil 22 martda kuchga kirdi.
Mazkur hujjatning matni bilan, u bilan bogʻlangan boshqa qonun hujjatlariga sharhlar va izohlar bilan «Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligi» aхborot-qidiruv tizimida tanishish mumkin.
«Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligida yangi» sharhini
ekspert-yuristimiz Sardor JUMAShOV
tayyorladi.