Неверный логин или пароль
или войдите через:
×
На ваш почтовый ящик отправлены инструкции по восстановлению пароля
x
Какие формы статотчетности утверждены на 2026 год Как перейти с НСО в фиксированной сумме на НСО по ставкам с 1 января 2026 года Предварительный производственный календарь на 2026 год

Маданий мерос объектлари ва транспорт иншоотларининг зилзилабардошлиги мониторинг қилинади

23.10.2025

Читать на русском языке

Президентнинг 20.10.2025 йилдаги ПФ-184-сон Фармони билан сейсмик хавфсизликни таъминлаш ва сейсмология соҳасидаги ишлар самарадорлигини янада ошириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар белгиланди. 

 

Устувор йўналишлар:

  • маданий мерос объектлари ва транспорт иншоотлари (автомобиль ва темир йўл кўприклари, туннеллар) зилзилабардошлигини мониторинг қилиш;
  • сейсмик хавфсизликни таъминлаш соҳасини рақамлаштириш ва унга сунъий интеллект технологияларини жорий этиш;
  • қурилиш майдонлари учун тупроқ грунтларининг барқарорлигини ошириш;
  • сейсмик хавфсизлик ва зилзилабардошлик соҳасида малакали кадрлар тайёрлаш , илмий тадқиқотлар ўтказиш.

 

2026 йил 1 январдан бошлаб тарихий ва маданий мерос объектларининг зилзилабардошлиги мониторинги босқичма-босқич жорий этилади.

 

Биринчи босқичда мониторинг Республика Сейсмопрогностик мониторинг маркази томонидан мамлакатнинг туристик салоҳиятини намойиш этувчи маданий мерос объектларида, шу жумладан   Самарқандда Регистон мажмуасида, Бухорода Дарвозахонада (Арк қалъаси), Хивада Ичан қалъа мажмуаларида олиб борилади.

 

2026 йил 1 мартдан бошлаб автомобиль ва темир йўл кўприклари ҳамда туннелларнинг зилзилабардошлигини "TransportSeysmika" платформаси орқали онлайн мониторинг қилиш жорий этилади.

 

2026 йил 1 январдан йил бошлаб республиканинг "A-373" ва "M-39" автомобиль йўлларида ва уларга туташ бўлган тоғли ҳудудларни кесиб ўтувчи темир йўлларда кўчки содир бўлиш эҳтимоли юқори бўлган ҳудудларда доимий радиолокацион космик мониторинг амалга оширилади.

 

У ҳар йили 1 майгача Космик тадқиқотлар агентлиги томонидан ва ўтказилади, унинг натижалари бўйича маълумотлар тоғ-кон саноати ва геология, фавқулодда вазиятлар, транспорт ва гидрометеорология хизматлари, маҳаллий ҳокимликларга тақдим этилади, улар томонидан аниқланган хавфнинг олдини олиш чоралари кўрилади.

 

Соҳани рақамлаштириш

 

2025 йил 1 декабрдан йилдан бошлаб ягона тизим асосида сейсмологик онлайн платформа рақамлаштириш билан ишга туширилади:

  • минтақавий акселерограммалар эҳтимолий зилзилалар базаси;
  • илмий таҳлил асосида республика ҳудудларини сейсмик хавф даражаси бўйича таснифлашни назарда тутувчи умумий сейсмик ва батафсил районлаштириш хариталари;
  • микрорайонлаштириш хариталари туман ва шаҳар марказлари макросейсмик баллар ва энг юқори тезланишларда;
  • республикадаги мавжуд хариталар фаол тектоник узилмалар.

 

Сейсмологик онлайн платформа миллий ахборот тизими "Шаффоф қурилиш" билан интеграция қилинмоқда. Сейсмик фаол зоналарда янги қурилиши режалаштирилаётган бино ва иншоотлар мазкур платформада сейсмологик кўрсаткичлар бўйича лойиҳалаштирилади. Ушбу кўрсаткичлар шаҳарсозлик экспертизасини ўтказиш учун асос ҳисобланади.

 

С 2026 йил 1 январдан бошлаб сейсмик хавфи юқори бўлган ҳудудларда сунъий интеллект ёрдамида кучли зилзилаларни ўрта ва узоқ муддатли прогнозлаш жорий этилади. Биринчи босқичда Тошкент тажрибасида ташкил этилади.

 

С 2026 йил 1 мартда бино ва иншоотларнинг зилзилабардошлик бўйича техник ҳолатини сунъий интеллект ёрдамида таҳлил қилиш режалаштирилган.

 

Сейсмик хавфсизлик ва сейсмик мустаҳкамлик соҳасида кадрлар тайёрлаш учун Тошкент архитектура-қурилиш университети ҳузурида давлат муассасаси шаклида Сейсмик хавфсизлик ва барқарор қурилиш миллий тадқиқот институти ташкил этилади.

 

Фармон билан, шунингдек, 2025-2027 йилларда бино ва иншоотларнинг сейсмик хавфсизлигини таъминлаш ва зилзилабардошлигини ошириш бўйича "Йўл харитаси" тасдиқланди.

 

Ҳужжат Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базасида эълон қилинган ва 21.10.2025 йилдан кучга кирди.

 

Лола Абдуазимова