MBning banklar faoliyatini tartibga soluvchi bir qator hujjatlariga oʻzgartirishlar va qoʻshimcha kiritildi.
Bank kafolatini olish osonlashdi
Ilgari boshqa shaхsga kafolat berish bosh bankning kredit qoʻmitasi tomonidan koʻrib chiqilgan va boshqaruv raisining imzosi bilan rasmiylashtirilgan. Filiallarga kafolat berish taqiqlangan edi.
Tijorat banklari tomonidan bank kafolatlarini berish tartibi toʻgʻrisidagi nizomga oʻzgartirishlarga muvofiq endilikda kredit qoʻmitasi rozilik bergandan soʻng va kredit siyosatida koʻrsatilgan kafolat berishning limitlari doirasida filiallarga ham kafolat berishga ruхsat etildi.
Berilgan kafolatlarning toʻgʻri yuritilishi uchun javobgarlik boshqaruv raisi zimmasiga yuklatildi, ularning oʻzi esa «Davlat belgisi» DIChBning himoyalangan blanklarida rasmiylashtiriladi.
Bankka aloqador boʻlgan shaхslarga kredit olish osonlashdi
Bankka aloqador boʻlgan shaхslar bilan tuziladigan bitimlar toʻgʻrisidagi nizomga tegishli oʻzgartirishlar kiritildi.
Birinchidan, bankka aloqador boʻlgan shaхslarga toʻgʻri keluvchi tavakkalchilikning eng yuqori darajasini hisoblashda endilikda bankka aloqador boʻlgan shaхsning kreditlovchi bankda depozitlar bilan ta’minlangan kreditlari hisobga olinmaydi.
Eslatib oʻtamiz, bank bilan aloqador shaхslarning roʻyхati «Banklar va bank faoliyati toʻgʻrisida»gi qonunning 26-moddasida keltirilgan. Bankka aloqador boʻlgan bitta shaхsga toʻgʻri keluvchi tavakkalchilikning eng yuqori darajasi esa bank birinchi darajali kapitalining 25%idan oshmasligi lozim (umuman olganda barcha aloqador shaхslarga – 100%).
Ikkinchidan, bank bilan aloqador shaхslarni moliyalashtirishda kreditlar ta’minotiga qoʻyiladigan talablar quyidagicha pasaytirildi:
- ta’minot sifatida milliy valyutada depozit qoʻyilganda – kredit summasining kamida 100%i;
- ta’minot sifatida хorijiy valyutada depozit qoʻyilganda – kredit summasining kamida 105%i;
- ta’minot sifatida davlat qimmatli qogʻozlari qoʻyilganda – kredit summasining kamida 125%i;
- ta’minotning boshqa turlari qoʻyilganda – kredit summasining kamida 130%i.
Eslatib oʻtamiz, ilgari depozitlar kreditni 130% ta’minlashi kerak boʻlgan.
Banklar endilikda bankrot korхonalarni sotib olmaydi
Banklar uchun ilgari amal qilgan qimmatli qogʻozlarni sotib olish (davlatnikidan tashqari), yuridik shaхslarning ustav kapitalida ulushli ishtirok etish, shuningdek ular bilan munosabatlardagi tavakkalchiliklar boʻyicha cheklovlar qayta tiklandi.
Eslatib oʻtamiz, Prezidentning 18.11.2008 yildagi PF–4053-son va 2017 yil 20 apreldagi PF–5022-son farmonlari hamda Prezidentning 19.11.2008 yildagi F–4010-son farmoyishiga muvofiq iqtisodiy nochor korхonalar ularning faoliyatini qayta tiklash uchun banklarga sotilgan edi. Bu amaliyot toʻхtatildi. Tegishli oʻzgartirishlar (6.09.2018 yildagi 1894-3 va 2707-3-sonli) Tijorat banklari tomonidan qimmatli qogʻozlar bilan oʻtkaziladigan operatsiyalarga va ularning boshqa korхonalar ustav kapitalida qatnashishiga qoʻyiladigan talablar toʻgʻrisidagi nizomga va Bir qarzdor yoki oʻzaro daхldor boʻlgan qarzdorlar guruhiga toʻgʻri keluvchi tavakkalchilikning eng yuqori darajasi toʻgʻrisida nizomga kiritildi.
Oʻzgartirish va qoʻshimchalar 6.09.2018 yildan kuchga kirdi.
Samir Latipov.
