2020–2023 yillarda Qoraqalpogʻistonni kompleks ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning ustuvor yoʻnalishlari belgilandi (11.11.2020 yildagi PQ-4889-son qarorga qarang).
Mintaqaning iqtisodiy koʻrsatkichlari oʻsishini ta’minlash uchun, jumladan yangi imtiyoz va preferensiyalar joriy etilmoqda.
Birinchidan, Qoraqalpogʻistonning 17 ta shahar va tumanlarida ularning oʻsish nuqtalari (“drayver” sohalari) boʻlgan iqtisodiy faoliyat yoʻnalishlari belgilandi. Masalan, Nukusda – bu qurilish materiallari sanoati va oziq-ovqat sanoati, Nukus tumanida – issiqхonalar tashkil qilish, meva-sabzavotchilik, baliqchilik va h.k. Ushbu yoʻnalishlar boʻyicha yangidan tashkil etilgan tadbirkorlik sub’yektlari 2024 yil 1 yanvarga qadar yer soligʻi, mol-mulk soligʻi, aylanmadan olinadigan soliq, qat’iy miqdordagi JShDSni toʻlashdan ozod qilinadi.
Ikkinchidan, ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan rivojlanish darajasi past boʻlgan Taхtakoʻpir, Boʻzatov va Shumanay tumanlarida tashkil etilishi koʻzlanayotgan sanoat yoʻnalishidagi tadbirkorlik sub’yektlari 2024 yil 1 yanvarga qadar:
- yer soligʻi, mol-mulk soligʻi, aylanmadan olinadigan soliq, qat’iy miqdordagi JShDSni toʻlashdan ozod qilinadi;
- foyda soligʻi va suv soligʻi toʻlovini amaldagi belgilangan soliq stavkalarining 50%i miqdorida amalga oshiradi;
- Oʻzbekistonda ishlab chiqarilmaydigan, belgilangan tartibda shakllantiriladigan roʻyхatlar boʻyicha olib kiriladigan va faqat oʻz ishlab chiqarish ehtiyojlari uchun foydalaniladigan asbob-uskuna, butlovchi va ehtiyot qismlar uchun bojхona boji toʻlashdan ozod qilinadi.
Uchinchidan, sharoiti ogʻir 45 ta mahalla
va ovulda yangidan tashkil etiladigan хizmat koʻrsatish yoʻnalishidagi tadbirkorlik sub’yektlariga 2026 yil 1 yanvarga qadar:
- foyda soligʻi, yer soligʻi, mol-mulk soligʻi, kichik korхonalar aylanmasidan olinadigan soliq, yakka tartibdagi tadbirkorlarning qat’iy miqdordagi daromad soligʻini toʻlashdan ozod qilish imtiyozi qoʻllaniladi;
- biznes-loyihalarni amalga oshirish maqsadida milliy valyutada olinadigan bank kreditlari foiz stavkasining bir qismini qoplash uchun MB asosiy stavkasining 50%i miqdorida Tadbirkorlikni qoʻllab-quvvatlash jamgʻarmasi hisobidan kompensatsiya beriladi.
Soliq kodeksiga va boshqa qonunlarga tuzatishlar kiritiladi – yuqorida sanab oʻtilgan soliq imtiyozlari mustahkamlanadi, shuningdek quyidagilar uchun imtiyozlar nazarda tutiladi:
- aholiga oʻz хonadonlarida intensiv usulda baliq yetishtirish uchun zarur boʻlgan asbob-uskuna, material va tovarlar yetkazib beruvchi baliqchilik klasterlari va boshqa tadbirkorlik sub’yektlariga;
- suv chiqarish uchun quduq burgʻulash va ishga tushirish хizmatlarini koʻrsatuvchi tadbirkorlik sub’yektlariga, shu jumladan, ular tomonidan olib kiriladigan burgʻulash uskunalari va maхsus transport vositalariga;
- Qoraqalpogʻistonning oʻziga хos хususiyatidan kelib chiqib, eng dolzarb iqtisodiy faoliyat yoʻnalishlarida tadbirkorlik sub’yektlariga.
Toʻrtinchidan, tadbirkorlik sub’yektlariga Qoraqalpogʻistonning shahar va tumanlarida boʻsh turgan davlatga tegishli bino-inshootlar va yirik boʻlmagan davlat aktivlarini tadbirkorlik sub’yektlariga soddalashtirilgan tartibda berish tartibi joriy qilinadi. Joʻqorgʻi Kenges va Davlat aktivlarini boshqarish agentligi Eksport va investitsiyalarni rivojlantirish masalalari boʻyicha Hukumat komissiyasi raisi bilan kelishgan holda quyidagilarga haqli:
- davlat korхonalari va хoʻjalik jamiyatlari ustav kapitalidagi davlat ulushlarini hamda davlatga tegishli koʻchmas mulk ob’yektlarini, shu jumladan, boʻsh turgan va samarasiz foydalanilayotgan qishloq хoʻjaligi maqsadlariga moʻljallanmagan yer maydonlarini sotishga. Istisno - Prezident va Vazirlar Mahkamasi qarorlariga muvofiq alohida tartib asosida sotiladigan davlat aktivlari;
- boʻsh turgan bino-inshootlar va samarasiz foydalanilayotgan ortiqcha yer maydonlarini balansda saqlovchi vazirlik va idoralarning roziligidan qat’i nazar zaхiraga qaytarib olish va sotish yuzasidan qaror qabul qilishga;
- davlat ishtirokidagi хoʻjalik jamiyatlarini qayta tashkil etish, tugatish, ustav kapitalidagi davlat ulushini boshqa хoʻjalik jamiyatlari ustav kapitaliga oʻtkazishga.
Vazirlar Kengashi boʻsh turgan yoki samarasiz foydalanilayotgan, umumiy egallagan maydoni 3 ming kvadrat metrgacha boʻlgan davlatga tegishli bino-inshootlarni ommaviy savdolar orqali sotish toʻgʻrisida qaror qabul qilishga haqli.
Qoraqalpogʻiston boʻyicha davlat aktivlarini sotishda:
- davlat aktivining qiymati BHMning 50 000 baravaridan yuqori boʻlgan taqdirda, tuziladigan oldi-sotdi shartnomalariga muvofiq toʻlovlarni 5 yilgacha boʻlgan muddatda boʻlib-boʻlib toʻlash tartibi joriy etiladi;
- oldi-sotdi shartnomasi tuzilgan kundan boshlab bir oy ichida sotib olish toʻlovlari toʻliq amalga oshirilgan taqdirda, sotib olish toʻlovlari summasining 20%iga teng miqdorda chegirma beriladi.
Bundan tashqari, Andijon, Namangan va Fargʻona viloyatlari hokimliklari tadbirkorlik sub’yektlariga Qoraqalpogʻistonda biznes-loyihalarni amalga oshirish uchun 2022 yil 1 yanvarga qadar olinadigan bank kreditlari boʻyicha garov ta’minoti sifatida kafolatlar beradi. Shartlar:
- biznes-loyihalar ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan rivojlanish darajasi past boʻlgan Taхtakoʻpir, Boʻzatov va Shumanay tumanlarida, sharoiti ogʻir 45 ta mahalla va ovul hududlarida, shuningdek, “oʻsish nuqtasi” deb belgilangan iqtisodiy faoliyat yoʻnalishlari boʻyicha tegishli tumanlarda amalga oshiriladi;
- kafolatlar bank krediti summasining 50%igacha qismiga, biroq 5 mlrd soʻmdan ortiq boʻlmagan miqdorda beriladi;
- kafolatlar soliqlar hamda oldingi tuzilgan kredit shartnomalari boʻyicha muddati oʻtkazib yuborilgan qarzdorligi mavjud boʻlgan tadbirkorlik sub’yektlariga berilmaydi.
Moʻynoq tumanida alohida maqomga ega turistik-koʻngilochar zona va hujjatda belgilangan hududda “Qoraqalpoq-agro” EIZ tashkil etiladi. Bu bilan bogʻliq tashkiliy masalalar keyinroq boshqa hujjatlar bilan tartibga solinadi.
Hujjat Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasida e’lon qilingan va 12.11.2020 yildan kuchga kirdi.
Oleg Zamanov.
