Вазирлар Маҳкамасининг 6.04.2017 йилдаги 185-сон қарори билан фармацевтика соҳасидаги 3 та низом тасдиқланди. Қатор амалдаги ҳужжатлар ўз кучини йўқотади. Қарор 1.07.2017 йилдан кучга киради.
Ҳужжат билан қуйидагилар тасдиқланди:
Дори воситаларини ва тиббий буюмларни улгуржи реализация қилиш тартиби тўғрисидаги низом;
Дори воситаларини ва тиббий буюмларни чакана реализация қилиш тартиби тўғрисидаги низом;
Сифатсиз, қалбакилаштирилган, Ўзбекистон Республикасида рўйхатдан ўтказилмаган дори воситалари ва тиббий буюмлар, Ўзбекистон Республикасида рўйхатдан ўтказилган дори воситаларининг ғайриқонуний нусхаларини, шунингдек муомаладаги дори воситалари ва тиббий буюмларни уларнинг инсон соғлиғига зарарли таъсирини тасдиқловчи фактлар аниқланган тақдирда муомаладан чиқариш ва йўқ қилиш тартиби тўғрисидаги низом.
Улгуржи реализация қилиш
Дори воситаларини ва тиббий буюмларни улгуржи реализация қилиш қуйидагилар томонидан амалга оширилади:
- ўзлари дори воситаларини ишлаб чиқарувчилар, шунингдек тиббий буюмларни улгуржи реализация қилиш ҳуқуқига эга, дори воситаларини ва тиббий буюмларни улгуржи реализация қилиш учун лицензияга эга бўлган ишлаб чиқарувчилар;
- тиббий буюмларни улгуржи реализация қилиш учун лицензияга эга бўлган улгуржи реализация қилувчи ташкилотлар.
Бунда ишлаб чиқарувчилар ва улгуржи реализация қилувчи ташкилотлар тегишли давлат стандартлари талабларига мувофиқ дори воситаларини ва тиббий буюмларни сақлаш ва реализация қилишда уларнинг сифатини ва хавфсизлигини таъминлайдиган тегишли биноларга, асбоб-ускуналар ва жиҳозларга эга бўлиши керак.
Масалан, омборхона биноларига талаблар алоҳида ёзиб чиқилган. Улар:
- санитария қоидалари, нормалари ва гигиена нормативлари, ёнғин хавфсизлиги қоидалари ва техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги бошқа норматив ҳужжатларга жавоб бериши керак;
- дори воситаларининг ва тиббий буюмларнинг физик-кимёвий, фармакологик ва токсикологик хусусиятларини инобатга олган ҳолда, дори воситаларининг ва тиббий буюмларнинг тўғри сақланишини таъминлайдиган шароитларга эга бўлиши керак;
- бошқа хоналардан изоляция қилинган, алоҳида кириш йўлакчаси ва майдонига эга бўлиши керак (агар омборхона алоҳида қурилган ёки уй-жойларнинг нотурар жой биноларида жойлашган бўлса);
- электр таъминоти, иссиқлик ва сув таъминоти, канализация тизими ҳамда ҳаво алмаштириш ускунаси бўлиши керак;
- асбоб-ускуналар ва инвентарлар билан жиҳозланган бўлиши керак (стеллажлар, тагликлар, совутиш камералари, термометрлар, металл шкафлар ёки сейфлар ва ҳ.к.).
Дори воситаларини ва тиббий буюмларни сақлаш ҳам фармакологик гуруҳлари бўйича, ҳам қўлланиш усуллари бўйича тизимлаштирилган тарзда бўлиши мумкин. Бунда ишлаб чиқарувчилар ва улгуржи реализация қилувчи ташкилотларда дори воситаларининг ҳисоби яроқлилик муддатлари бўйича электрон ёки қоғоз шаклида юритилади. Омборхонада ҳарорат ва намлик ҳар куни махсус электрон дастурда ёки саҳифалари рақамланган, тикилган ва муҳрланган (агар муҳр мавжуд бўлса) журналда қайд этилиши лозим.
…чаканаси
Фарммаҳсулотларни чакана реализация қилиш фақат дорихоналар (юридик шахс ёки унинг тузилмавий бўлими шаклида ташкил этилиши мумкин) ва дорихоналарнинг филиаллари орқали амалга оширилади. Лицензия мавжуд бўлган тақдирда дорихоналар дори воситалари ва тиббий буюмларни тайёрлашлари мумкин.
Бунда дорихона ташкилотлари:
- биносининг кириш қисмида дорихонанинг номи, ташкилий-ҳуқуқий шакли, жойлашган манзили ва иш тартиби ҳақида маълумотлар кўрсатилган пешлавҳа бўлиши керак;
- санитария қоидалари, нормалари ва гигиена нормативлари талабларига ҳамда техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги бошқа норматив ҳужжатлар талабларига жавоб бериши керак;
- маҳсулотларни сақлаш ва реализация қилишда уларнинг сифатини ва хавфсизлигини таъминлайдиган зарур биноларга, асбоб-ускуналар ва жиҳозларга эга бўлиши, чакана реализация қилиш шароитларига эга бўлиши керак
- дори воситаларини ва тиббий буюмларни тайёрлаш, бериш, реализация қилиш қоидаларига ва уларнинг сифатини таъминловчи сақлаш шароитларига риоя этиши керак;
- фармацевтика фаолиятини амалга ошириш учун берилган лицензиянинг рақами, амал қилиш муддати, шунингдек лицензия берган орган тўғрисидаги маълумотларни ёки лицензия нусхасини истеъмолчилар танишиши учун қулай бўлган жойга жойлаштириши керак;
- белгиланган нархлари билан Ижтимоий аҳамиятга эга дори воситалари ва тиббиёт буюмларининг қонунчиликка мувофиқ тасдиқланган рўйхатини давлат ва рус тилларида 12 шрифт ўлчамидан кам бўлмаган ўлчамда кўринадиган жойга осиб қўйишлари шарт;
- дори воситалари ва тиббий буюмларнинг тасдиқланган рўйхатга мувофиқ сотилишини (бу хусусда батафсил – бу ерда) таъминлаши шарт;
- дори воситаларининг қўлланилиши чоғида ножўя реакциялар аниқланган барча ҳолатлар тўғрисида Соғлиқни сақлаш вазирлигини белгиланган тартибда ёзма шаклда хабардор қилиши шарт.
Дорихона мудири олий фармацевтик маълумотга эга бўлиши керак, дорихона филиалининг мудири фармацевтик маълумотга эга бўлиши керак.
Нима қандай йўқ қилинади
Низомга кўра, дори воситалари ва тиббий буюмларнинг эгаси қуйидаги ҳолларда зудлик билан муомаладан чиқариши ва 30 кун мобайнида йўқ қилиши лозим:
- сифатсиз дори воситаси ва тиббий буюм - яроқсиз ҳолга келган ва (ёки) яроқлилик муддати ўтган дори воситаси ва тиббий буюм;
- қалбакилаштирилган дори воситаси ва тиббий буюм - таркиби ёки хусусияти тўғрисида ёхуд ишлаб чиқарувчиси ҳақида ёлғон ахборот илова қилинган дори воситаси ва тиббий буюм;
- Ўзбекистонда рўйхатдан ўтказилган дори воситаларининг ғайриқонуний нусхалари - интеллектуал мулк тўғрисидаги қонун ҳужжатлари бузилган ҳолда муомалага киритилган дори воситалари.
Тартибот қуйидаги вакиллар иштирокида 5 кишидан кам бўлмаган таркибда Йўқ қилиш комиссияси тузилишини кўзда тутади:
- Табиатни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг туман (шаҳар) бўлинмалари вакиллари;
- Давлат санитария-эпидемиология назорати маркази туман (шаҳар) вакиллари;
- Соғлиқни сақлаш вазирлигининг Дори воситалари ва тиббий техника сифатини назорат қилиш бош бошқармаси вакиллари.
Йўқ қилиш бевосита маҳсулотларнинг эгаси ёки унинг вакили иштирокида Комиссия томонидан амалга оширилади. Йўқ қилиш жараёни фото ёки видеосуратга олинади.
Йўқ қилиш жараёнидан сўнг далолатнома тузилади, у Комиссия аъзолари томонидан имзоланади, эга ҳисобланган ташкилот раҳбарининг имзоси ва муҳри (агар муҳр мавжуд бўлса) билан тасдиқланади. Далолатнома нусхалари маҳсулотлар эгасига ҳамда жалб этилган давлат органлари вакилларига тақдим этилади.
Мазкур ҳужжатнинг матни билан, у билан боғланган бошқа қонун ҳужжатларига шарҳлар ва ҳаволалар билан «Ўзбекистон Республикаси қонунчилиги» ахборот-қидирув тизимида танишиш мумкин.
Олег ЗАМАНОВ,
экспертимиз
