Президентнинг 18.11.2025 йилдаги "Экология ва туризм соҳаларида аҳоли талабларига тезкор жавоб бера оладиган бошқарув тизимини яратиш чора-тадбирлари тўғрисида"ги ПФ-217-сон Фармони қабул қилинди.
Мақсад – экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва туризм соҳаларидаги вазифалар ечимини тезкор ва сифатли ташкил этиш.
Ҳужжат билан қуйидагилар ташкил этилди:
- Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасини қайта ташкил этиш орқали Ўзбекистон Республикаси Туризм қўмитаси;
- Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги негизида Экология ва иқлим ўзгариши миллий қўмитасини амалдаги штат бирликларини сақлаб қолган ҳолда Вазирлар Маҳкамаси тизимидан чиқариш йўли билан.
Экология қўмитаси қулай экологик вазиятни барқарор сақлаш, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, "Яшил макон" умуммиллий лойиҳасини амалга ошириш, ўрмонларни кўпайтириш, глобал иқлим ўзгариши оқибатларини юмшатиш ва чўлланишга қарши курашиш соҳаларида ягона давлат сиёсати ва назоратини амалга ошириш бўйича ваколатли орган ҳисобланади.
Президент Администрациясининг ташкилий тузилмасида 2 та штат бирлигидан иборат Президентнинг экология масалалари бўйича маслаҳатчиси бўлинмаси ташкил этилади.
Экология қўмитаси ҳузурида Ўрмонларни кўпайтириш ва яшил майдонларни кўпайтириш, чўлланишга қарши курашиш агентлиги, Гидрометеорология хизмати агентлиги, Чиқиндиларни бошқариш ва айланма иқтисодиётни ривожлантириш агентлиги ўз фаолиятини давом эттирмоқда.
Экология қўмитасига Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг асосий вазифалари билан бир қаторда "Чиқиндисиз ҳудуд," "Тоза ҳаво," "Яшил макон," "Экомаданият," "Биомерос" умуммиллий лойиҳаларини амалга ошириш масъулияти юклатилади.
Экология қўмитаси ҳузурида фуқаролик-ҳуқуқий шартномалар асосида 15 нафаргача хорижий ва маҳаллий экспертларни жалб қилган ҳолда экология соҳасида "Эколойиҳалар фабрикаси" ташкил этилади.
Экологик назоратни кучайтириш
2026 йил 1 апрелдан бошлаб экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва табиатдан фойдаланиш соҳасидаги қонунчиликни бузганлик учун юридик шахсларга нисбатан молиявий санкцияларни қўллаш тартиби жорий этилади, унга мувофиқ:
- молиявий санкциялар фақат юридик шахсларга нисбатан пул маблағларини ундириш (жарима) шаклида қўлланилади;
- юридик шахслар ходимларига нисбатан молиявий санкциялар қўлланилган айни бир ҳуқуқбузарлик учун маъмурий жазо чоралари қўлланилишига йўл қўйилмайди;
- ҳуқуқбузарлик такроран содир этилишига йўл қўймаслик тўғрисида огоҳлантириш олиш, шунингдек жаримани тўлаш экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва табиатдан фойдаланиш соҳасидаги қонун ҳужжатлари бузилишига йўл қўйган шахсни Экология қўмитасининг қарорини (тақдимномасини, кўрсатмасини) ёки қонун ҳужжатларида назарда тутилган бошқа ҳаракатларни амалга ошириш мажбуриятини бажаришдан озод этмайди.
Экология ва иқлим ўзгариши миллий қўмитаси ҳузурида қуйидагилар негизида юридик шахс мақомига эга бўлмаган Давлат экологик назорат инспекцияси (Экополиция) ташкил этилади:
- Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг Экологик назорат давлат инспекцияси,
- Қорақалпоғистон, Тошкент ва Жиззах вилоятлари табиатни муҳофаза қилиш бўйича ҳудудий махсус прокуратуралари;
- Қорақалпоғистон, вилоятлар ва Тошкент шаҳар прокуратураларининг экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва ўрмон хўжалиги соҳаларида қонунчилик ижроси устидан назорат бўлинмаларининг мақбуллаштирилаётган штат бирликлари.
Экология полицияси Экология қўмитасининг экологик хавфсизликни таъминлаш ва ушбу йўналишдаги ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш соҳасида алоҳида ҳуқуқни муҳофаза қилиш вазифалари юклатилган махсус бўлинмасидир.
Экология қўмитаси раиси бир вақтнинг ўзида Экополиция бошлиғи ҳисобланади, Экополиция бошлиғининг ўринбосари эса бир вақтнинг ўзида Қўмита раисининг ўринбосари ҳисобланади ва Экополиция тезкор штабига раҳбарлик қилади.
Экополицияга табиий экологик ҳудудлар чегаралари доирасида маъмурий-ҳудудий бирликлар чегараларини ҳисобга олмаган ҳолда ўз ҳудудий бўлинмаларини ташкил этишга рухсат берилади.
Ҳужжат "Халқ сўзи" газетасида эълон қилинган ва 19.11.2025 йилдан кучга кирди.
Лола Абдуазимова
