Президент ҳузуридаги Лойиҳа бошқаруви миллий агентлиги Харид қилиш тартиб-таомилларини ташкил этиш ва ўтказиш тартиби тўғрисидаги низомни (26.05.2018 йилда 3016-сон билан рўйхатдан ўтказилган) тасдиқлади. Ҳужжатда барча турдаги давлат харидлари батафсил тартибга солинган. Ушбу шарҳда электрон дўкон ишига батафсил тўхталиб ўтамиз.
Эслатиб ўтамиз, «Давлат харидлари тўғрисида»ги Қонун 10.04.2018 йилдан кучга кирган. Давлат харидлари ягона ахборот портали ҳам ишлай бошлади.
Товарлар, ишлар ва хизматларни порталнинг «Электрон дўкон» бўлимига қўйиш учун жисмоний ва юридик шахслар Давлат хизматлари марказида электрон рақамли имзо (бундан кейин – ЭРИ) олишлари талаб этилади. Агар ЭРИ бўлса, уни янгидан олиш керак бўлмайди.
Сўнг порталда рўйхатдан ўтиш зарур (рўйхатдан ўтиш бўйича йўриқнома – бу ерда). Рўйхатдан ўтказиш 1 марта амалга оширилади, сўнгра шахсий кабинетдан бошқа турдаги харид қилиш тартиб-таомиллари учун ҳам фойдаланиш мумкин бўлади. Давлат буюртмачилари учун ҳам рўйхатдан ўтказишнинг худди шундай тартиби назарда тутилган.
Рўйхатдан ўтгандан кейин портал иштирокчилари (сотувчилар) ва давлат буюртмачилари (харидорлар) ҳисоб-китоб-клиринг палатасидаги шахсий ҳисобварақларига аванс тўловларини киритадилар. Улар камида портал операторининг воситачилик ҳақи суммаси (битим суммасининг 0,15%и) ва закалат суммасини (бошланғич нархнинг 3%и) ўз ичига олиши керак. Томонлар фақат аванс тўловларини киритганларидан сўнг харид қилиш тартиб-таомилларига қўйиладилар.
Электрон дўконда 3 турдаги таклифни – товарлар, ишлар ва хизматлар бўйича киритиш мумкин. Таклифни қўяётганда «Давлат харидлари тўғрисида»ги Қонуннинг 44-моддаси учинчи қисмида келтирилган маълумотлар ва тавсифларни кўрсатиш зарур. Кўрсатилган ахборотнинг ишончлилиги бўйича тўлиқ жавобгарлик иштирокчи (сотувчи) зиммасига юклатилади.
Шу пайтдан бошлаб сотувчи ўз офертаси – шартнома тузиш таклифини шакллантирган ҳисобланади. У 15 кун мобайнида амал қилади. Оферта харидор томонидан акцептлангунга (қабул қилингунга) қадар ушбу муддат тугашидан олдин чақириб олиниши (таклиф қайтариб олиниши) мумкин. Агар у акцептланган бўлса, чақириб олишга йўл қўйилмайди. 15 кунлик муддат тугаганидан сўнг иштирокчи ҳеч ким қабул қилмаган оферта муддатини узайтиришга ҳақли.
Бу – муҳим! Портал оператори иштирокчиларга ҳам, буюртмачиларга ҳам бир-бирлари ва қолган иштирокчиларнинг маълумотларини ошкор қилмайди. Ҳамма инкогнито сифатида олди-сотди қилади ва харид қилиш тартиб-таомилининг ғолиби аниқлангунга қадар бир-бирини танимайди.
Электрон дўконда битимлар тузиш қуйидаги тарзда амалга оширилади:
1-қадам. Давлат буюртмачиси аниқ таклифни танлайди;
2-қадам. Нархлар сўрови механизми ишга тушади – ўхшаш товарларни таклиф этаётган бошқа сотувчиларга автоматик равишда харидор танлаган офертага ҳаволани ўз ичига олган хабарнома юборилади. Пастроқ нархни таклиф этиш учун 48 соат берилади. Пастроқ нархни фақат 1 марта таклиф этиш мумкин.
Янги таклиф нархи 15%дан паст бўлса, буюртмачи танлаган биринчи оферта суммаси билан иштирокчининг янги оферта суммаси ўртасидаги фарқ миқдорида қўшимча закалат талаб этилади. Қўшимча закалат бўлмаса, таклиф автоматик равишда рад этилади.
Маълумот учун: сотувчи ва харидорларнинг закалатлари шартнома бажарилгунга қадар тизим томонидан хатлаб қўйилади. Бироқ бошқа сотувчилардан бири таклифда «ўзиб кетса», савдодан чиқиб кетган сотувчининг закалатидан хатлов олиб ташланади.
3-қадам. 48 соат ўтгач, ахборот тизими сотувчи танлаган офертага мувофиқ энг паст нархни таклиф қилган иштирокчи билан намунавий шартномани автоматик равишда шакллантиради (шартнома тузиш учун ЭРИдан фойдаланилади). Шартнома рўйхатдан ўтказилади, портал оператори эса ҳам ғолиб бўлган иштирокчининг, ҳам буюртмачининг шахсий ҳисобварақларидан воситачилик йиғимини ечиб олади.
Ҳеч ким энг паст нархни таклиф қилмаганда сотувчи офертасини танлаган иштирокчи ғолиб бўлади. Электрон дўконда тегишли товарлар, ишлар ёки хизматлар мавжуд эмаслиги сабабли шартнома тузишнинг имкони бўлмаса, давлат буюртмачиси контрагентни мустақил равишда танлаш ва электрон дўкондаги битимлар лимитларидан ошмайдиган суммага у билан тўғридан-тўғри шартнома тузишга ҳақли бўлади. Бундай ҳолда тўғридан-тўғри шартнома 3 кун муддатда порталда жойлаштирилиши лозим.
Эътибор беринг! Электрон дўконда битимларнинг чекланган суммалари қуйидагича этиб белгиланган:
|
|
Бюджет буюртмачилари билан |
Корпоратив буюртмачилар билан |
|
Товарлар |
бир шартнома бўйича 25 ЭКИҲ (материални эълон қилиш пайтида – 4 306 000 сўм), бироқ йилига 2 500 ЭКИҲдан ортиқ эмас |
бир шартнома бўйича 250 ЭКИҲ (материални эълон қилиш пайтида – 43 060 000 сўм), бироқ йилига 2 500 ЭКИҲдан ортиқ эмас |
|
Ишлар |
битта давлат буюртмачиси учун 25 ЭКИҲ (материални эълон қилиш пайтида – 4 306 000 сўм) |
|
|
Хизматлар |
||
Ҳужжат Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базасида эълон қилинган ва 28.05.2018 йилдан кучга кирди.
Мазкур ҳужжатнинг тўлиқ матни, шарҳлар ва у билан боғлиқ бошқа қонун ҳужжатларига ҳаволалар билан «Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари» ахборот-қидирув тизимида яқин орада танишиш мумкин.
Самир Латипов.
